Kronika Szkolna Rusinowic

-tłumaczenie z języka niemieckiego pisanego gotyckim rękopisem.

                                                        Tłumaczył: Henryk Sporoń

 

           Zgodnie z zapisanymi w aktach dworu w Dolnym Sadowie, została szkoła zorganizowana w Rusinowicach w roku 1802. Przed tym rokiem uczęszczały dzieci z Rusinowic do szkoły w Sadowiu.

Pierwszy budynek szkolny został zbudowany na zachód od dzisiejszego domu dla służby, przy drodze obok znajdującego się tam mostku.

Obecny budynek stoi od około 60 lat, a więc został zbudowany gdzieś w roku 1820 (chodzi o niższy budynek, z tego wniosek że pisano to około 1880 roku)

            Pierwszym nauczycielem rusinowickiej szkoły miał być niejaki Chmielorz. Jego późniejszymi zastępcami byli: Jarzombek, Hawliczka i Vogt ( Vogt oznacza wójt, więc nie wiadomo, czy chodzi tu o nazwisko, czy też o wójta) z Sadowa jako zastępca.

 

 

1902

 

          W bieżącym roku ze względu na wczesne święta wielkanocne, przeprowadzono zwolnienie ze szkoły, promocję i przyjęcie nowych uczni już 26 marca. Zwolniono 11 uczniów i tyleż przyjęto nowych.

          W dniu 1 października został ze szkoły zwolniony uczeń Johann Niesler. On osiągnie 8-go listopada 14-sty rok życia i uczęszczał do szkoły przez 8½ roku.

Uczennica Cebulski jest z powodu choroby na cały rok urlopowana. Zwolnionych zostało na końcu roku 10 uczni.

 

1903

 

          1 lutego przeszedł na emeryturę powiatowy inspektor szkolny Müller. Na jego miejsce przyszedł radca szkolny Hennig. Także został 1 kwietnia przeniesiony na stanowisko dyrektora seminarium nauczycielskiego w Pruszkowie (Proskau). Na jego dotychczasowe stanowisko przyszedł powiatowy inspektor szkolny Stephanblome z Wörl w Westfalii.

          1 kwietnia nastąpiła u nas zmiana nauczycieli. Nauczyciel Kämmer został przeniesiony do Nasiedla (Nassiedel), w powiecie głubczyckim.

Na jego miejsce przyszedł zatrudniony na stałe nauczyciel Nikolaus Spitzer z Zawadzkiego w powiecie strzeleckim. Pierwszy egzamin zdał on w 1889 roku w Pilikowitz (Plichowice), a drugi w 1894 w Głuchołazach.

          Od 19 do 22 kwietnia była tu jak i w większej części Niemiec i Austrii okropna śnieżyca, taka jakiej najstarsi mieszkańcy wsi i okolic nie pamiętają.

W rezultacie w dniu 21 kwietnia nie było ani jednego ucznia w szkole. W klasach szkolnych i na korytarzu znalazło się wiele zięb i pliszek, które szukały tu schronienia.

          30 czerwca zamienił pan nauczyciel Spisla swoje pierwsze nauczycielskie stanowisko, które tu pełnił przez 17 lat na etat nauczycielski w Biskupicach koło Zabrza. Podczas gdy tu jego podstawowy etat wynosił 1000 Marek i 100 Marek dodatku wiekowego, to tam w Biskupicach dostanie 1200 Marek i 180 Marek.

 

          W zastępstwie na jego miejsce przyszedł kandydat na szkolny etat, Rudolf Foltis. Urodził się on 18 kwietnia 1882 r. w Uclechowicach, w powiecie głubczyckim. Pierwszy egzamin złożył 19 czerwca 1903 r w Głuchołazach, gdzie też uczęszczał do seminarium nauczycielskiego. Rusinowice są jego pierwszym miejscem pracy.

Dopisek.

 W dniu 1 kwietnia 1093 r. przyjęto do tutejszej szkoły ludowej (Volks schule) 22 dzieci –początkujących.

          Dnia 24 lipca b.r. miała miejsce wizytacja tutejszej szkoły przez pana radcę rządowego Pfenniga z Opola i przez pana powiatowego inspektora szkolnego.

Mapy i obrazy historyczne zostały uznane jako niezdatne do użytku i określone jako nieestetyczne. Zalecono zaopatrzenie szkoły w nowe.

 

Na zarządzenie królewskiego rządu od bieżącego roku mają się odbywać tylko 2 drugoplanowe konferencje i 1 całodniowa. Te drugorzędne konferencje odbyły się 12 sierpnia w Lisowie i 3 września w Kochanowicach.

Jak zwykle tak i w tym roku obchodzono 2 września rocznicę Sedanu. Już parę dni wcześniej dzieci zostały zajęte udekorowaniem klas, pleciono wieńce z kwiatów i ozdabiano nimi obrazy cesarza.

          Sedańską uroczystość rozpoczęto o godz. 8.00 i zrealizowano ją według następującego programu:

1.      Śpiew: „Przybądź duchu i stwórco”

2.      Modlitwa

3.      Referat pana Foltisa o znaczeniu Moltkego

4.      Hymn na cześć cesarza

5.      Patriotyczne pieśni , na przemian z wygłaszaniem takich wierszy przez dzieci

6.      Modlitwa końcowa

 

Uroczystość ta zajęła nam mniej więcej ¾ godziny.

1 Października odbyła się główna konferencja nauczycieli- tym razem w Koszęcinie. Temat postawiony przed nią przez królewski rząd brzmiał:

„Z jakich dziedzin praktycznego życia są potrzebne w szkole pouczenia, w jakim zakresie mają nastąpić i na jakich godzinach lekcyjnych należy je realizować”.

          Ponieważ  za zaciągniętego do wojska nauczyciela Foltisa nie przysłano żadnego zastępstwa, to zastępuje go 2-gi nauczyciel Spitzer, ucząc przez cały dzień. Szkoła liczy aktualnie nieco ponad 140 dzieci a ilość godzin lekcyjnych dla obu klas powinna wynieść
po 34.

          21 grudnia miała miejsce wizytacja szkoły przez powiatowego inspektora szkolnego pana Stephanblome.

 

1904

 

27 stycznia b.r. obchodziliśmy jak zwykle urodziny jego majestatu cesarza.

1 marca  przejął kandydat na zawodowego (mianowanego) nauczyciela pan Karol Cichy zastępczo stanowisko nauczyciela pana Foltis’a zaciągniętego do wojska.

          Karol Cichy urodził się 2 listopada 1883 r. w Mysłowicach w powiecie katowickim. Pierwszy egzamin zdał 5 lutego 1904 r. w Pilchowicach, gdzie uczęszczał do seminarium nauczycielskiego.

Rusinowice są jego pierwszym miejscem pracy. A więc nauka odbywa się znowu w obu klasach po 26 i 30 godzin.

 

1904/05

 

          Nowy rok szkolny zaczął się 6 kwietnia i w tym dniu do szkoły przyjęto 18 nowych uczniów.  Jeden z nich Bruno Kampczyk (wg. głównego katalogu) ur. 01.10.1898 r. został na życzenie jego ojca Antoniego Kampczyka i za zezwoleniem królewskiego powiatowego inspektoratu szkolnego przyjęty przedwcześnie, a mianowicie z powodu jego silnej kondycji fizycznej. Lecz jego ojcu powiatowy inspektorat szkolny podał do wiadomości, że uczeń ten będzie musiał 9 lat uczęszczać do szkoły, co trzeba będzie wziąć pod uwagę na czas jego zwolnienia ze szkoły. Ilość dzieci wynosi na początku roku szkolnego 1904/05 jak następuje:

Klasa I  – 72

Klasa II – 71

       Dnia 21 kwietnia dostała tutejsza szkoła pokaźną ilość nowych pomocy naukowych. Wartość wynosi tego 122 Marek a mianowicie; po jednej mapie Śląska, Prus, Niemiec, (ostatnia fizyczna), 1 globus, 4 tablice zagranicznych roślin (kawa, herbata, bawełna, tytoń), 1 tablica- człowiek i 10 obrazów zwierząt oraz jedną tablicę ścienną.

          Przez dar (podarunek) ze strony królewskiego rządu z Opola został nasz zasób pomocy naukowych powiększony o następujące obrazy: 5 kulturowo-historycznych(zagroda Germanów, klasztor mniszy w średniowieczu, gospodarstwo rolne w średniowieczu) , oraz o 3 historyczne obrazy (wielki kurfürst, Fryderyk Wielki pod Zorndorf i Bücher w bitwie nad rzeką Katzbach).

          Rocznicę bitwy pod Sedanem i urodziny cesarza obchodzono w godny sposób.

Tegoroczna główna konferencja odbyła się 3 listopada w Koszęcinie. Jej temat brzmiał:

„Współpraca szkoły przy realizacji ustawy z 30 listopada 1903 roku, dotyczącej pracy dzieci w przemysłowych (zarobkowych) przedsiębiorstwach”.

Poza tym odbyto w 2 konferencje drugorzędne.

Inspekcja główna miała miejsce dnia 10 września 1905 r.

 

1905

 

31 marca 1905 r.  zwolniono ze szkoły 20 uczniów. Nowy rok szkolny zaczyna się 1 kwietnia.

Przyjęto do szkoły 17 nowicjuszy. Liczba dzieci w klasie I-szej wynosi 67, a w II-giej 68.

          9 maja minęło 100 lat od śmierci Fryderyka Schillera. Zwierzchność zarządziła, aby we  wszystkich szkołach wyższych i niższych- miał miejsce uroczysty obchód tego dnia. Również u nas odbyto tzw. Schillerowską Uroczystość. Zaczęła się ona o godzinie 9.00. Po wykładzie na temat życia Schillera, jego działalności i znaczenia, wygłosiły dzieci parę jego wierszy, z tych co są w podręczniku. Również nauczyciel zadeklamował kilka fragmentów z jego poezji, naturalnie takich, które dzieci były w stanie zrozumieć np. pług, piorun, księżyc i gwiazdy, liryczne wiersze: „Nadzieja”, „Pieśń jeźdźca”, „Słowa wiary”, ”Przypowieści Konfucjusza”, „Pożegnanie żeglarza”, „Z ojczyzny”, wiersze dydaktyczne: „Alpejski myśliwy”, „Hrabia z Gebsburg”, „Poręka” (rękojmia), krótkie wstępne uwagi lub komentarze wyjaśniły niektóre miejsca. Na zakończenie zaśpiewano „Strzelca”. Po tej uroczystości dzieci zostały zwolnione do domu.

          Gdy 6 czerwca zaręczył się następca tronu z księżniczką Luzilią z Mecklenburg- Sterlitz- zwrócono na to dzieciom uwagę.

Uroczystości bitwy pod Sedanem i Urodziny cesarza odbyły się jak zwykle.

 

1906

 

          Wyjątkowo radośnie i z wielkim zainteresowaniem ze strony dzieci była obchodzona podwójna uroczystość srebrnego wesela naszej cesarskiej pary i zaręczenia księcia Eitel Friedrich w dniu 27 styczna  1906 roku.

Tak zwany program tej uroczystości był następujący:

1.      Modlitwa: „Ojcze nasz” i „Zdrowaś Mario”

2.      Pieśń :” On w wiecznych krainach” wg melodii „Panie moja dusza”

3.      Przemówienie: Odpowiedź na pytanie; Co nasza para cesarska wśród swego ludu przeżyła i co dla niego zrobiła? W nawiązaniu do wiwatu „niech żyje”, pieśń: „Cześć ci w jubileuszowym wieńcu”

4.      Deklamacja i śpiew odpowiednich wierszy i pieśni przez dzieci różnego poziomu.

5.      Modlitwa końcowa „Miłość do Boga”

Z kasy szkolnej zakupiono pewną ilość egzemplarzy pisma od Jelitto „Cześć parze cesarskiej w srebrnym wieńcu”,  które zostały rozdane między aktywniejsze dzieci.

 

Konferencje

          W bieżącym roku miały miejsce 3 konferencje, dwie drugorzędne, jedna u nas a druga „na Kokotku”. Główna konferencja miała miejsce w Koszęcinie 14 września.

Temat głównego referatu brzmiał:’ Krajoznawstwo w szkole podstawowej”. (Heimathunde- to właściwie nauka o rodzinnych stronach)

Myślą przewodnią tego referatu było, aby dzieciom od samego początku, a wszystkich trzech stopniach, ich rodzinne strony tak przedstawić aby zarówno je jak i całą ojczyznę szanowały, ceniły i pokochały.

          W drugim referacie była mowa o nowoczesnym nauczaniu rysunków.

Główna inspekcja miała w b.r. miejsce 30 listopada

Zwolnienia  31 marca zostało zwolnionych ze szkoły 11 dzieci

Początek nowego roku szkolnego 1906/07

Nowy rok szkolny zaczęto 2 kwietnia. Do szkoły przyjęto 20- tu uczniów. W klasie pierwszej jest 70 uczniów, a w drugiej .... (powinno być 74)

Epidemia odry

         

          W wyniku epidemi odry, która wybuchła w Rusinowicach i na Piłce, nastąpiła 9-tygodniowa przerwa w nauce ( w tym czasie wakacji wielkanocnych i zielonych świątek). Przerwa trwała od 8 kwietnia do 4 czerwca.

Ludowe gry

          Po tym jak Pan Cichy wziął udział w czasie wakacji zielonoświątkowych w kursie gier w Lublińcu, została w naszej szkole przekazana większa ilość sprzętu sportowego. Nastąpiło to na zarządzenie Górnośląskiej Komisji Sportowej i na zarządzenie królewskiego rządu.

          Od czerwca do września , jak tylko pogoda dopisywała, prowadził pan Cichy, w każde niedzielne popołudnie naukę gier.

          Poza młodzieżą szkolną uczestniczyli także w niej absolwenci naszej szkoły, lecz jak dotąd dość skromnie. Przyczyny tego są różnorakie.

Po pierwsze jest zainteresowanie grających z tego powodu dość słabe, że te gry nie są jeszcze dość znane. Drugi powód; wielu nie może się tymi grami zająć, gdyż muszą paść krowy. U innych może też odgrywać rolę nieśmiałość i pewnego rodzaju zarozumiałość i duma, aby znowu nawiązać kontakt z nauczycielem dawnej szkoły. Lecz żywimy nadzieję iż zarówno ten pierwszy powód jak i ostatni z biegiem czasu znikną i te gry znajda odpowiednie uznanie i co najmniej część ludności zostanie popchnięta do szlachetniejszego spędzenia wolnego czasu niż odwiedzanie restauracji i gry w karty.

 

1906/07  Co zrobiono dla nauki robót ręcznych.

          W Lublińcu odbył się w b.r. jeszcze drugi kurs, który cieszył się znacznym poparciem finansowym ze strony królewskiego rządu. Był to kurs mający za cel ponowną naukę robót ręcznych. Również miejscowa nauczycielka robót ręcznych M. Pietrek, córka robotnika kolejowego Pietrka wzięła udział w tym kursie. Trwał on 14 dni w czasie wakacji letnich. Panna Pietrek otrzymała na zakończenie 25 Marek, jako rekompensatę za koszty dojazdu i wyżywienia.

          A jako, że też udzielała tej nauki w metodyczny sposób, jak dotąd tu tego jeszcze w ogóle nie czyniono, to wypada mieć nadzieję, że będzie za to odpowiednio uhonorowana. Naturalnie ze strony dysponujących finansami, nie ma chwilowo (styczeń 1907) na to żadnego zrozumienia. Na odpowiednie podanie, aby jej pobory wysokości 54 Marek na rok o parę marek podnieść, nie dostała żadnej odpowiedzi..

Może to zmieni aktualne podanie do pana starosty von Thaer’a.

Konferencje

          W bieżącym roku miały miejsce dwie drugorzędne konferencje i jedna główna. Konferencje drugorzędne odbyły się w Sadowie i Glinicy. Referaty dotyczyły historii i nauki pisania wypracowań.

Konferencja główna odbyła się podobnie jak w poprzednim roku w Koszęcinie (w środku września). Przedyskutowano na niej postawiony przez królewski rząd temat: ”Jak szkoła może pomóc w opiece nad zwolnioną męską młodzieżą”?

Szkoła, względnie nauczyciel mają w tym celu następujące środki do dyspozycji; szkoły dokształcające (kursy dla dorosłych), lektury (biblioteki szkolne, ludowe), wieczory rozrywkowe, grupy sportowe, informacje o młodzieżowych stowarzyszeniach (związkach) dla uczniów zawodów i czeladników, rada nauczyciela przy wyborze przyszłego zawodu, pomoc w przyjęciu do nauki przez odpowiednich mistrzów, przyswojenie dobrych nawyków w czasie nauki w szkole.

Wakacje

          Tegoroczne wakacje letnie i jesienne trwały po trzy tygodnie a mianowicie od 23 lipca do 11 sierpnia i od 27 września do 17 października.

Główna inspekcja- przeprowadzona przez powiatowego inspektora szkolnego miała miejsce
                               14 września 1906 r

Frekwencja uczniów w zimie: Tegoroczna zima była wyjątkowo ostra, dlatego też frekwencja była niedostateczna. Dziennie brakowało około 1/6 części dzieci.

Powiększona została i uzupełniona ilość pomocy naukowych, poprzez 2 mapy (Niemcy i polityczna Europy), przez jedne nowe liczydło i jedną tablicę ścienną.

1907/08  Nowy rok szkolny zaczął się 9 kwietnia

 Skład klas:

1 oddział wyższej klasy (stopień wyższy) ma 21 chłopców, 11 dziewczyn

2 oddział wyższej klasy (stopień średni) 26 chłopców, 19 dziewczyn

1 oddział niższej klasy (wyższy oddział)11 chłopców, 10 dziewczyn

2 oddział niższej klasy (średni oddział) 11 chłopców, 11 dziewczyn

3 oddział niższej klasy (niższy oddział) 10 chłopców, 9 dziewczyn

 

A więc klasa wyższa ma 77 a niższa 61 dzieci., wszystkie wyznania katolickiego. Jeśli chodzi o język domowy  dzieci, to w wyższej klasie 75 ma język polski a 2 niemiecki i polski, a w klasie niższej 1 dziecko ma niemiecki a 60 polski. Ogólna liczba uczniów 138.

 

Powiatowa biblioteka wędrowna.

          Na krótko przed świętami Bożego Narodzenia 1906 r. została w szkole zorganizowana filia publicznej biblioteki. Dokonano tego z zarządzenia królewskiego rządu powiatowego. Ma ona obsługiwać nie tylko uczniów szkoły, lecz również pozostałych mieszkańców Rusinowic. Bibliotekarzem jest nauczyciel Spitzer. Biblioteka dysponuje chwilowo 64 książkami z czego 53  rozrywkowe, 10 historycznych i 1 ekonomiczna. Wypożyczanie dwa razy na miejsce dwa razy w tygodniu. Od stycznia do marca dokonano około 500 wypożyczeń. Specjalnym zainteresowaniem cieszyły się książeczki o treści historycznej, a ze strony dzieci bajki.

 Od dnia 1 kwietnia 1906 r. został etat podstawowy nauczyciela podniesiony do 1100 Marek, a dodatek wiekowy dla każdego nauczyciela będzie wynosił  zamiast 100 Marek jak dotąd 120. Nadpłata za minione miesiące nastąpiła 1 kwietnia b.r. (1907)

1908

Tegoroczna główna inspekcja miała miejsce 23 stycznia. Krótko po niej została zorganizowana uroczystość obchodu urodzin jego majestatu.

Zwolnionych zostało w bieżącym roku 21 dzieci- jeden chłopak 28 września 1907 r. , a pozostałe dzieci w31 marca 1908 r.

8

 

Rok szkolny 1908/09

Stan klas

Rok szkolny zaczął się pierwszego kwietnia. W dniu tym przyjęto do szkoły 23 nowych uczniów, 22 katolików i 1 ewangielika (Trocha).

Promowanych zostało z klasy II do Klasy I 14 uczniów. Stan uczniowski szkoły jest następujący:

Klasa niższa 72 uczniów, klasa wyższa 75, łącznie 147.

Według wyznania 146 katolików i 1 ewangelik.

Według języka rodzinnego:

-     w klasie niższej; 2 niemieckiego, 70 polskiego

-         w klasie wyższej 3 niemieckiego i polskiego, 72 polskiego.

Nadzwyczajna inspekcja szkoły-

          26 sierpnia została przeprowadzona inspekcja naszej szkoły przez rządowego radcę powiatowego pana Menschig’a z Opola, w towarzystwie powiatowego inspektora szkolnego.

 

 Wypłata dodatku wiekowego

 

          Z dniem 1 lipca nastąpiła zmiana w wypłatach dodatku wiekowego. Aby uprościc przebieg wypłaty i wygody uczących, będą te dodatki wypłacone również przez ogólną szkolną kasę, a więc w naszym przypadku w Koszęcinie.

 

          Tegoroczna konferencja główna odbyła się znowu  w Koszęcinie, dnia 15 września w sali oberżysty Michaletz’a.  Temat rządowy brzmiał: „Czego nauczyciel powinien przestrzegać, brać pod uwagę w ogóle i na poszczególnych lekcjach, aby dzieci zachęcić do samodzielności, aby je nakłonić do samodzielnych czynów, poświęceń?”

Wskazówki wykonawcze do tego tematu znajdują się w ministerialnym zarządzeniu (U.III.A.3193) z stycznia 1908 roku, którego odpis każdy z nauczycieli w b.r. dostał.

 

Zarząd szkolny

          W zarządzie szkolnym nastąpiła zmiana. Na miejsce dotychczasowego dyrektora pana Engla, przyszedł nowy dyrektor pan von Lossow (od grudnia 1908 roku)

 

Tegoroczna główna inspekcja została przeprowadzona przez pana powiatowego inspektora szkolnego Stephanblome, w dniu 30 listopada 1908 r.

 

Szkolne uroczystości

          Rocznica bitwy pod Sedanem, oraz uroczysty obchód urodzin cesarza uczciliśmy w zwyczajowy sposób. Obrazy cesarza i krucyfiks były ozdobione wieńcami. Na uroczystości składały się; przemówienie nauczyciela i wiersze deklamowane przez uczniów.

 

Zima 1908/09 r. była wyjątkowo ostra i długotrwała. Już w październiku był taki mróz, że padał śnieg, że ostatnie płody rolne- buraki i ziemniaki nie mogły być zebrane. Nie tylko jesień była taką, lecz i wiosenne uprawy znacznie się opóźniły, gdyż ostatni śnieg zniknął z pól dopiero w marcu. Prze nagłą odwilż w lutym w miastach i wsiach powstały straszne powodzie. Potem  spadł znowu śnieg, tak że stan zasiewów jeszcze na początku kwietnia, również tutaj był  beznadziejny.

 

Grożąca wojna. Jednocześnie zaostrzyły się na Bałkanach bardzo niebezpiecznie stosunki. Serbia niezadowolona z aneksji Bośni i Hercegowiny przez Austro-Węgry i pewna, że ja Rosja wspomoże szykowała się do wojny przeciwko Austrii, aby stać się decydującą siłą na Bałkanach. Austria została zmuszona się uzbroić i wkrótce stanęła potężna armia nad Dunajem i bośniackie granicy; a austriackie okręty wojenne w portach dalmatyńskiego wybrzeża stał gotowe aby trzymać w szachu Czarnogórę- sojusznika Serbii.

- Lecz serbska nadzieja na pomoc Rosji ich zawiodła a cesarz Austriacki okazał się bardzo cierpliwy i przywiązany do pokoju, tym bardziej, że mógł liczyć na solidarność Niemiec, tak że się udało w ostatniej chwili już zapaloną żagiew wojenną zgasić. I bardzo dobrze. Skutki takiej wojny zwłaszcza gdyby się do niej były wmieszały Anglia i Francja, co było prawie pewna byłyby wprost niewyobrażalne.

 

1909

 

          Panna Jadwiga Skaletz rezygnuje z dniem 1 stycznia 1909 r.  z nauczania dziewczynek robót ręcznych (powód: zamążpójście). Na jej miejsce przychodzi jej siostra, panna Eliza Skaletz.

          Zarząd szkoły przekazał jej to nauczanie na podstawie umowy potwierdzonej przez starostę. Na jej poprzedni wniosek jej wynagrodzenie zostało podniesione z 60 do 72 Marek.

W czerwcu 1908 roku zrezygnował ksiądz Urban z Sadowa ze swojego stanowiska wiejskiego inspektora szkolnego.  Przejął je pan powiatowy inspektor szkolny.

 

Inwentarz szkolny

          Dzięki nowemu zarządzeniu o utrzymaniu szkół, które weszło  w życie w b.r. udało się nam inwentarz szkolny znowu o kilkanaście pomocy naukowych, map, obrazów itp. powiększyć. Zostały one ujęte w inwentarz szkoły.

 W dniu 31 marca zwolniono ze szkoły 23 uczniów, w tym 16 chłopców i 7 dziewcząt. W dowód uznania za pilność i dobre zachowanie zostały 2 dziewczynki (Maria Baron i Maria Pietrek) obdarowane książkami o prowadzeniu gospodarstwa domowego, które zostały na ten cel przeznaczone przez królewski rząd.

Nowy rok szkolny 1909/10 zaczął się 1 kwietnia. Przyjęto 20 nowych uczniów. Z klasy II do I zostało promowanych 22. Obie klasy mają po 71 dzieci. W klasie I są wszystkie katolickiego wyznania, a w II jedno dziecko (Trocha) ewangelickiego. Według mowy są w klasie I 3 niemieckiego, 1 niemieckiego i polskiego, inne są polskiej mowy. W klasie II jest dwoje niemieckiego języka, a pozostałe polskiego.

 

Stan klas według płci i oddziałów

 

Rok przyjęcia do szkoły		1902		1903		1904		1905		1906		1907		1908		1909		Razem
klasa	oddział	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz
I	1	4	5	11	4	5	2											20	11
	2		1	3	3	5	3	9	8	3	5							20	20
II	1					1				4	4	5	3					10	7
	2							1		4	2	1	2	8	5			14	9
	3												1	4	6	12	8	16	15
			10		21		16		18		22		12		23		20	80	62
																razem		142

 

 

 

Konferencje drugorzędne zostały w bieżącym roku (1909) zniesione.

 

 

Stan klas z dnia 1 maja według miejscowości

z gminy Rusinowice, kl. I 50, kl. II 48

z dworu                               5             5

z Janowego                         1             2

z Piłki                                13           14

z Leśnicy                             3             2

11.09.09  podpis inspektora

 

 

Wakacje miały miejsce jak następuje:

wielkanocne  od 8-19 kwietnia 1909 r.

zielonoświątkowe od 29 maja do 3 czerwca

letnie od 2-21 sierpnia

jesienne od 4-23 października

wielkanocne od 24-aż do końca marca 1910 r.

 

 

 

 

Główna konferencja odbyła się znowu w Koszęcinie 25.IX.09

 

          Temat referatu brzmiał: ”Jak można uczynić zadość żądaniu ministerialnego rozporządzenia z dnia 31.01.08 r. , żeby gramatyczne omówienia koncentrowały się głównie na tym celu, aby przyczyniły się do poprawnego ustnego i pisemnego używania mowy.”

Opolscy pedagodzy wydali dwie książki: „Ćwiczenia mowy”, „Poprawne ćwiczenia mowy”, w których specjalnie uwzględniono to ministerialne rozporządzenie. Książki te powinny zostać wykorzystane w nauce gramatyki i ortografii.

 

Tegoroczna główna inspekcja miała miejsce 11 września.

 

          Szkolne uroczystości. Obchód bitwy pod Sedanem i urodzin jego majestatu cesarza odbyto w podobny sposób jak w ubiegłych latach.

 

 

Zarząd szkoły

 

          Od listopada 1909 r. przejął funkcję przewodniczącego szkolnego związku pan lustrator lasów (nadleśniczy) Mehner z Koszęcina.

 

 

Renowacja szkoły (remont)

 

W lecie 1909 r. zostały; budynek szkoły i oficyna (budynki przyległe) poddane gruntownemu remontowi. Dom mieszkalny pierwszego nauczyciela wyposażono w rynnę, w dwóch pokojach zrobiono nowe podłogi, prawie wszystkie pokoje i korytarz pomalowano, względnie szablonowo, okna i drzwi też pomalowano, także klasy szkolne. Płot szkolny i zagrodę też poreperowano. W mieszkaniu 1-szego nauczyciela postawiono nowy piec, a ten w dużym pokoju przestawiono. Również w mieszkaniu drugiego nauczyciela dokonano remontu.

Cały ten remont kosztował 2000 Marek i został przejęty do wykonania przez dzierżawcę dworu pana Skaletz’a. Dokładne dane i koszty tego remontu będzie zawierał roczny rachunek szkolnego związku. Jego kopia znajduje się w tej książce..

Zakończenie roku szkolnego miało miejsce 23 marca 1910 r. W tym dniu zwolniono ze szkoły 9 dzieci.

 

 

1910/11

 

 

Nowy rok szkolny zaczął się 5 kwietnia. Do szkoły przyjęto 17 nowych dzieci, 12 zostało promowanych z klasy II do I. Klasa pierwsza liczy obecnie 74 dzieci, a druga 73 dzieci. W klasie II jest 71 wyznania katolickiego, a dwoje ewangelickiego (Gottlieb i August Trocha). W klasie I są wszystkie dzieci katolikami. Co do mowy domowej, to w kl. I jest 71 mówiących po polsku i 3 po niemiecku, a kl. II jest 71 mówiących po polsku i 2 po niemiecku.

 

 

 

28.05.1910 r.

 

Stan klas według płci i oddziałów jest następujący:

 

 

Rok przyjęcia do szkoły		1903		1904		1905		1906		1907		1908		1909		1910		Razem
klasa	oddział	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz
I	1	11	5	7	2	6	5											24	12
	2	3	3	3	3	3	3	5	8	4	3							18	20
II	1					1		5	2	2	2	5	5					13	9
	2										1	5	4	8	3			15	8
	3													5	3	12	7	17	10
			22		15		18		20		12		21		19		19	87	59
																razem		146

 

1910

 

W dniu 1 maja stan klas według miejscowości pochodzenia był następujący:

a)      z gminy Rusinowice kl. I ,  kl. II                          103

b)      z dworu                                                                   10

c)      z Piłki należącej do Koszęcina                               23

d)      z Janowego, należącego do Małych Droniowic       3

e)      z Leśnicy należącej do Kokotka                               6

 

1 listopada stan był następujący:

a)      105, b) 8,  c) 24,  d) 3, e) 5.

 

Wakacje miały miejsce w czasie:

wielkanocne od 1-4 kwietnia

zielonoświątkowe od 14-19 maja

letnie od 18 lipca do 6 sierpnia

jesienne od 26 września do 15 października

bożonarodzeniowe od 24 grudnia do 2 stycznia.

 

          Tegoroczna kościelna wizytacja i egzamin, przeprowadzone przez arcybiskupa miały miejsce 9 listopada 1910 r.  w kościele parafialnym.

          Inspekcja szkolna, przeprowadzona przez powiatowego inspektora szkolnego odbyła się 16 sierpnia.

 

Minister kultury zarządził aby dla przypomnienia niezapomnianej królowej Luise, na stulecie jej śmierci urządzić w szkołach uroczystość. Z powodu wakacji szkolnych przełożono ją z 19 lipca na 16 –ty lipca.

Program był jak zwykle: przemówienie wstępne do dzieci, recytowanie odpowiednich wierszy i śpiew pieśni. Również uroczystość Sedanu i urodzin cesarza przebiegła w podobny sposób.

          Z okazji wspomnianej uroczystości Królowej Luise wręczono dzieciom z klasy I po książeczce: „Życie królowej Luisy”. Zakupiono je z kasy szkolnej. Parę dodatkowych egzemplarzy przekazano bibliotece szkolnej.

          Tegoroczna  generalna konferencja nauczycielska odbyła się 20 września w Koszęcinie. Po zwykłym nabożeństwie w kościele zaczęła się o godzinie 10.³⁰. Najpierw przeprowadzono lekcje pokazową: „ opracowanie wiersza Ślepiec- czytanka II str. 21- z klasą średnią.

Potem zajęto się dwoma tematami zarządzonymi przez królewski rząd:

1.      W jaki sposób może się szkoła włączyć do walki z plugawą literatura brukową?

2.      Które główne daty ojczyźnianej historii należy dzieciom, przez ciągłe przypominanie na zawsze utrwalić w pamięci i jak to powtarzanie stosować?

Rezultat debaty na pierwszy temat był następujący:

Literatura brukowa jest według aktualnego rozeznania na tym terenie jak dotąd nierozpowszechniona. Niemniej na szkole spoczywa obowiązek nadal starannie obserwować i zapobiegać rozpowszechnianiu się złych książek.

Główne wytyczne w tym kierunku były następujące:

1)      Trzeba poświęcić dużo uwagi rozwojowi szkolnych bibliotek. Z etatu szkoły z części przeznaczonej na pomoce naukowe, należy część przeznaczyć na naprawę i zakup nowych książek bibliotecznych. W szkołach jednoklasowych około 10 Marek, a w wieloklasowych odpowiednio większą kwotę

2)      W szkołach jedno i dwuklasowych wystarczy jedna ogólna biblioteka, lecz w szkołach trzy i więcej klasowych należy dla każdej klasy średniego i wyższego stopnia zorganizować ich własną bibliotekę, zgodną z ich poziomem. Prowadzić je powinni nauczyciele klasowi pod nadzorem kierownika szkoły.

3)      Bibliotekę należy włączyć w program nauki. Dlatego przy nabywaniu nowych książek, należy wziąć pod uwagę program nauczania dla danej klasy.

4)      Aby dzieciom umożliwić korzystanie z klasowej biblioteki, należy nabywać dla niej odpowiednie książki w większej ilości egzemplarzy. Do wspólnej lektury należy wykorzystać pożyteczne dziecięce czasopisma.

5)      Aby dzieciom umożliwić powolne (także wielokrotne przeczytanie) tej samej książki należy im dać na to odpowiedni czas. Dlatego wymiana książek nie powinna następować zbyt często. Powinno wystarczyć 2 do 4 razy w miesiącu.

6)      Dla kontroli zostanie w klasach na początku każdego roku szkolnego, założony spis czytelników, w który należy zanotować wszystkie wypożyczenia.

 

Rezultat debaty na temat drugi- o datach historycznych, można ująć następująco- aby dzieciom uważnie daty w pamięci utrwalić poleca się:

a)      Aby daty te w czasie przerabiania odpowiedniego tematu mocno podkreślić

b)      Aby nie tylko na lekcjach historii lecz również na innych lekcjach, o ile tylko będzie ku temu okazja je przypominać. Do tego celu również należy wykorzystać uroczystości szkolne

c)      Przeprowadzić planowe powtórki większych partii przerobionego materiału

d)      Aby zrobić tabele tych dat i wykorzystywać ją jako pomoc naukową

e)      Wymagać, aby dzieci te daty wykorzystywały w ich ustnych i pisemnych sprawdzianach (odpowiedziach)

Co dotyczy pomocy naukowych dla dzieci o należy wspomnieć, iż na polecenie królewskiego rządu, dotychczasowe tzw. Cruewellskie czytanki, tylko do końca marca będą w użytku. (1910). Na ich miejsce przyjdzie niemiecka czytanka F. Hirts’a- wydanie E, dla Górnego Śląska. Już wszystkie jej 3 części nabyliśmy.

 

1911

 

Rok szkolny 1911-12 rozpoczęto 1 kwietnia. Przyjęto do szkoły 10 dzieci, a z klasy II do I-szej promowano 18 uczniów. W klasie I jest 67 dzieci a w drugiej 66. W każdej klasie jest jedno dziecko wyznania ewangelickiego, a pozostałe są katolickiego.

Według mowy rodzinnej jest w klasie I; 3 niemieckiej, 1 dwujęzyczne i 64 polskiej, a w klasie II jest 65 polskiej mowy i jedno niemieckiej.

 

Stan klas według oddziałów i płci jest następujący

 

 

Rok przyjęcia do szkoły		1904		1905		1906		1907		1908		1909		1910		1911		Razem
klasa	oddział	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz
I	1	9	4	8	6	3	5											20	15
	2	1	1	2	1	4	4	5	5	5								16	16
II	1					3	1		1	5	5	7	3					15	10
	2									1	1	6	4	9	5			16	10
	3													3	2	5	5	8	7
																		75		58
																razem		133

 

W dniu 1 maja z tych 133 dzieci  pochodziło z :

 

         

a)      z gminy Rusinowice                                                 95

b)      z dworu (przynależne do Rusinowic)                        8

c)      z Piłki (przynależne do Koszęcina)                         19

d)      z Janowego (przynależne do Małych Droniowic)     3

e)      z Leśnicy (przynależne do Kokotka)                         5

f)        z Potempy (przynależne do Koszęcina)                    3

 

 

1911

 

Dnia 1 listopada stan był następujący a) 94,  b) 8,  c)15,  d) 1,  e)5,  f)3

 

          W dniach od 8-13 maja odbył się w Lublińcu gimnastyczny kurs dokształcający, prowadzony przez nauczyciela gimnastyki Marloch’a z Tarnowskich Gór. Wziął w nim udział również nasz nauczyciel Spitzer.

Wakacje miały miejsce w następujących terminach:

wielkanocne od 13 do 24 kwietnia

zielonoświątkowe od 2 do 8 czerwca

letnie od 31 lipca do 19 sierpnia

jesienne od 25 września do 14 października

bożonarodzeniowe jak zwykle

 

          Na początku września odbyły się w tutejszym powiecie manewry.  Aby tutejszej szkole umożliwić oglądnięcie tych wojskowych ćwiczeń, powiatowy inspektorat szkolny pozwolił zorganizować dzieciom wycieczkę w pobliże terenu manewrowego. Dnia 9 września ćwiczenia te miały miejsce między Koszęcinem, Wierzbiem i Sadowem. W tym dniu odbyto ową wycieczkę.

          Inspekcje pana powiatowego inspektora szkolnego miały miejsce w dniach: 26 maja, 25 sierpnia i 25 października. Dnia 7 listopada 1911r. miała miejsce kościelna wizytacja- egzaminacyjna przez pana arcy-księdza (Erzpriester) względnie arcykapłana

 

          W dniu 14 listopada odbyła się główna konferencja w Koszęcinie. Przebiegała jak zwykle; o godzinie 9.00 nabożeństwo, o 10.00 początek konferencji.

Temat lekcji pokazowej ze stopniem wyższym brzmiał: ”Karkonosze”.

Temat wykładu brzmiał; „Jak należy żądane w zarządzeniu z 31 stycznia 1908 r. (U. III A3193, U III nr. 4. UST.3)  „małe wypracowania” dobrać do różnych poziomów szkolnych, rozdać, wykonać i poprawić?”. Rezultaty następującej po nim dyskusji znajdują się w okólniku królewskiego powiatowego inspektora szkolnego II Nr. 2113, z 6 grudnia 1911 roku.

Po dyskusji miało miejsce omówienie ustawy o ochronie dzieci, w czasie którego pewien radca przemysłowy udzielał nam wyczerpujących informacji.

Potem nastąpiły bieżące informacje zawodowe i po nich wspólny obiad. Z nastaniem ciemności zademonstrował nam kolega Stehr z Lublińca, aparat do wyświetlania fotografii, o którym wcześniej już szkoły poinformowano.

          Dnia 1 października został nauczyciel Barton przeniesiony do Rozbarku koło Bytomia. Na jego miejsce przyszedł pan Franciszek Gdawietz. On się urodził 21 października 1889 r. w Sternalicach w powiecie oleskim, jako syn zmarłego nauczyciela głównego, Antoniego Gadawietz’a.

Pierwszy egzamin złożył 15 września 1910 r. w Głogówku gdzie uczęszczał do seminarium nauczycielskiego.

Od 1 października 1910 do końca września 1911 służył w 22 pułku piechoty „Keith” w Gliwicach i został jako podoficer zwolniony. Rusinowice są jego pierwszą posadą.

Uroczystość Sedanu obchodzono jak zwykle.

30 września minęło 100 lat od dnia byłej cesarzowej Augusty.

Ponieważ wakacje jesienne zaczęły się 25 września, to poświęcono jej ostatnia lekcję w dniu 23 września.

Ponieważ 24 stycznia 1912 roku miała miejsce dwusetna rocznica urodzin Fryderyka Wielkiego, zarządzono z góry, aby urodziny jego majestatu cesarza uczcić wraz z przypomnieniem rocznicy Fryderyka Wielkiego.

4 września o godzinie 2.00 dokonał wizji lokalnej naszej szkoły lekarz powiatowy. Dokonał tego w towarzystwie przewodniczącego szkolnego związku . Przy okazji stwierdzono, że mieszkanie I nauczyciela jest zapleśniałe, a poza tym mokre i zimne, trudne do zagrzania. Niestety w ciągu następnego półrocza, nie podjęto żadnych kroków, aby któryś z tych mankamentów zlikwidować. Dnia 6 lutego 1912 roku miała miejsce główna inspekcja przez pana powiatowego inspektora szkolnego. Koniec roku szkolnego miał miejsce 30 marca. Zwolniono ze szkoły 14 uczniów.

 

1912

 

Rok szkolny 1912/13 zaczął się 1 kwietnia w czasie którego przesadzono 19 uczniów z klasy II do kl. I, i przyjęto do szkoły 16 nowych.

 

Stan klas jest następujący

 

 

Rok przyjęcia do szkoły		1905		1906		1907		1908		1909		1910		1911		1912		Razem		Łącznie	Promowanych, lub nowoprzyjętych
klasa	oddział	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz
I	1	8	7	4	7	3	2											15	16	31	10
	2	1		5	2	2	3	8	7	6	3							22	15	37	19
II	1						1	3	3	3	3	9	3					15	10	25	20
	2									3	1	3	3	2	5			8	9	17	13
	3													3	1	8	8	11	9	20	16 nowych
																		71	59

 

 

Klasa I liczy 68 uczniów a II -ga 62, łącznie jest 130 dzieci z tego 127 katolików i 3 ewangelików.

Wakacje wielkanocne zaczęły się 4 kwietnia i trwały do 15 kwietnia.

1 maja z naszych 130 uczni pochodziło:

Klasa I         KlasaII    Łącznie

a)      z gminy Rusinowice                                                       46                 43             89

b)      z dworu                                                                             6                  7              13

c)      z koloniji                                                                           3                  1                4

d)      z Piłki                                                                              10                  6              16

e)      z Janowego (przynależne do Małych Droniowic)             -                  -                 -

f)        z Leśnicy (przynależne do Kokotka)                                2                   3               5

g)      z młyna Potempy ( przynależne do Koszęcina)               1                   2               3

 

Dnia 1 listopada 1912 roku był stan klas  według pochodzenia z miejscowości następujący:

a)      90,  b)11,  c)4,  d)14,  e)0,  f)5,  g)3,  łącznie 127 dzieci.

 

W dniach od 3 do 8 czerwca wziął nasz drugi nauczyciel pan Fr. Gdawietz  udział w kursie gier w Opolu. Kurs ten prowadził inspektor gier (sportu) pan Münzer z Hajduk (Bismarckhütte).

Wakacje miały miejsce w dniach:

-         wielkanocne od 4 do 16 kwietnia

-         zielonoświątkowe od 21 do 25 czerwca

-         letnie od 22 lipca do 10 sierpnia

-         jesienne od 29 września do 20 października

 

Wiosną bieżącego roku wydzierżawił nam dzierżawca dworu, pan Skaletz, część pola należącego do dworu, położonego na wschód od szkoły, z przeznaczeniem na boisko szkolne. Za dzierżawę będziemy płacili 20 Marek rocznie. Jest to około 100 m długie i 24 metry szerokie, a więc na prawdziwe boisko sportowe za małe.

Od wakacji letnich do jesiennych (w ciągu 14 tygodni) przeprowadzono znowu parę poprawek w mieszkaniu I nauczyciela i obejściu szkolnym. Od stodoły do ustępu postawiono deskowy płot i w nim bramkę- furtkę dla dziewcząt w kierunku na boisko. Poza tym poprawiono płoty ; wschodni i część południowego.

          Na zarządzenie królewskiego urzędu budowlanego z Tarnowskich Gór przedsięwzięto kroki do usunięcia grzyba domowego i wilgoci w dużym pokoju mieszkania I nauczyciela.

Starą podłogę usunięto i znajdujący się pod nią grunt wykopano do głębokości ⅓ metra, na to podłoże i boczne ściany dano cement i asfalt a na to około 20 cm przepalonego piasku, na który położono nasycone karbolem belki a następnie przybito deski podłogowe. Na zakończenie pokój ten szablonowo czyli za pomocą szablonów pomalowano. Poza tym naprawiono wiele zamków, okien i drzwiczek piecowych.

W klasie I naprawiono okna i a cokół został pomalowany olejną farbą, a góra zwykłą.

Uroczystość Sedanu obchodziliśmy jak zwykle.

Po raz pierwszy nasza szkoła została udekorowana flagą, zakupioną przez zarząd szkoły.

21 października obchodził nasz ksiądz -biskup, kardynał Georg Kopp podwójny jubileusz; 50 –lecia kapłaństwa i 25 lecia pełnienia funkcji księdza biskupa Wrocławia.

Poza tym ukończył On w bieżącym roku 75 rok życia.

          Królewski powiatowy inspektorat szkolny zarządził aby z tej okazji zorganizować odpowiedni obchód.

Uroczystość z okazji tego jubileuszu zorganizowaliśmy w poniedziałek 21 listopada (pierwszy dzień po jesiennych wakacjach), na ostatniej lekcji od 12 do 13 z obiema klasami.

Na uroczystość tą złożyła się ; wprowadzająca modlitwa, przedstawianie życia i zasług kardynała, recytowanie odpowiednich wierszy i zwrócenie uwagi na to jaki szacunek kardynałowi okazuje nasz cesarz, oraz austriacki cesarz Franz-Jozef (Franciszek-Józef) i wiele innych, wybitnych osobistości. Uroczystość zakończono modlitwą i pieśnią „Wieliki Boże chwalimy cię”. W czasie tej uroczystości wisiały na ścianach obrazy księdza biskupa. Budynek szkolny został na zarządzenie  przyozdobiony flagą, która wisiała przez następny dzień, gdyż jego majestat nasz cesarz miał urodziny.

Inspekcja szkolna miała miejsce w dniach 15 lipca i 25 listopada.

Dnia 26 listopada odbyła się główna konferencja szkolna II- go obwodu powiatowej inspekcji szkolnej. Odbyto ją w Koszęcinie w restauracji u Michaletz’a.

Jej program był następujący:

-         o godzinie 9.⁰⁰ msza św. W kościele parafialnym

-         o godzinie 10.³⁰ lekcja pokazowa  w klasie niższej na temat tekstu „Der Winter-zima”, elementarz str. 66 , następnie referat i koreferat na temat postawiony przez królewski rząd: „Rodzinne, ojczyste klasy-, szkolne spacery, wycieczki, młodzieżowe gry i gimnastyka i inne cielesne ćwiczenia, jako wstęp do rozwoju pielęgnowania młodzieży.”

 

Referat z tej konferencji jest przedstawiony w księdze obiegowej na stronach 539-540

 

1913

 

          Jak i w poprzednich latach tak i w bieżącym roku, a mianowicie w czasie bożonarodzeniowych wakacji zostały przez jego książęcą  mość z Koszęcina 30 dzieci (w połowie z Rusinowic i Piłki) obdarowanych świątecznymi prezentami. Dzieci otrzymały po jednej części ubrania, marynarki, spodnie, spódniczki, pończochy lub buty, poza tym zeszyty, książki, zabawki, pierniki i orzechy.

Dnia 3 stycznia czyli w pierwszym dniu po świętach, odwiedził szkołę powiatowy inspektor szkolny .

27 stycznia obchodził jego majestat nasz cesarz swój 54 dzień urodzin, a że to jest jednocześnie 25-lecie jego rządów i 100 lecie wojny wyzwoleńczej 18113-1815 to obchodziliśmy ten jubileusz uroczyściej niż zwykle.

 

          W oparciu o rozkaz majestatu cesarza i króla wydał pan minister nauki i spraw duchowych zarządzenie, aby wszystkie mu podległe szkoły w dniu 10 marca uczciły uroczyście 100-lecie wprowadzenia ”żelaznego krzyża”, oraz urodzin królowej Luizy (Luise), dzień ten ma być wolny od nauki, lecz za to mają zostać zorganizowane patriotyczne  uroczystości; ze śpiewem, przemówieniami, wierszami, które podkreślą znaczenie tego ważnego historycznego okresu. Zarządzeniu temu uczyniliśmy w naszej szkole zadość. Aktualna wojna bałkańska i z nią związane polityczne napięcie w Europie, oraz niebezpieczeństwo wojny grożące naszej ojczyźnie sprawiły iż w przemówieniu nauczyciela jak i recytacjach dzieci, było więcej niż zazwyczaj patriotycznego entuzjazmu.

          Z powodu bardzo wczesnej wielkanocy (23-24 marca), odbyły się zwolnienia ze szkoły wcześniej niż zazwyczaj, bo już 19 marca. Zwolniono ze szkoły 15 dzieci; 9 chłopców i 6 dziewcząt. Jeden chłopak z 2 oddziału I klasy, a pozostałe dzieci z 1 oddziału. Jedna dziewczynka poza tym została zwolniona z końcem września 1912 r. po 7½ rocznym uczęszczaniu do szkoły, a to z powodu na warunki domowe.

15 dzieci zostało przeniesionych z niższej klasy do wyższej. Wakacje wielkanocne trwały od 20 do 31 marca. Z ich początkiem skończył się rok szkolny 1912/13

 

Rok szkolny 1913/14

 

 

          Ponieważ nauczyciel Gdawietz ubiegał się o stanowisko w Grojcu więc został tam z dniem 1 kwietnia przeniesiony. Na jego miejsce przybył nauczyciel Walter Skladny z (Dombrowy) Dąbrowy, też w naszym powiecie. Wprowadził go w dniu 2 kwietnia pan inspektor szkolny.

 

          Nauczyciel Walter Skladny urodził się dnia 3 marca 1888 roku w Rozbarku, koło Bytomia na Górnym Śląsku, jako syn zmarłego nadsztygara. Swój 1 egzamin złożył 26 lutego 1910 r w Pyskowicach. On jest zatrudniony tymczasowo.

Klasa I liczy 66 uczni, a klasa II 58. Z tego jest 119 katolików a 5 ewangelików. Według mowy macierzystej jest w kl. I62 polskie, a 4 dwujęzycznych.

 

 

 

 

 

 

 

Stan klas według roczników przyjęcia do szkoły, oddziałów i płci jest następujący.

 

 

Rok przyjęcia do szkoły		1906		1907		1908		1909		1910		1911		1912		1913		Razem		Promowanych, lub nowoprzyjętych
klasa	oddział	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz	Ch	Dz
I	1	5	8	5	4	4	3											14	15	13
	2	4	1	-	2	7	5	9	3	5	1							20	17	15
II	1						2	3	4	5	4	1	1					9	11	10
	2									2	1	4	2	7	6			13	9	16
	3												1	1	2	9	3	10	6	12
																		124

 

          28 kwietnia powiatowy inspektor szkolny hospitował naukę w obu klasach.

Od 10 do 16 maja mieliśmy wakacje zielonoświątkowe. W czasie tygodnia od 19 do 24 maja uczestniczył drugi nauczyciel, pan Skladny w kursie gier młodzieżowych w Prudniku- Górny Śląsk. W czasie jego nieobecności, uczył, pierwszy nauczyciel obie klasy, tak że kl. I miał 20 godzin, a kl. II 12 godzin.

Frekwencja szkolna w miesiącach; kwietniu, maju i czerwcu była marna. Powodem były choroby: odra i szkarlatyna, na które zachorowały niektóre dzieci.

W miesiącu lipcu.

 

W miesiącu lipcu od 7-10 włącznie był pierwszy nauczyciel urlopowany (powód- jego wesele). Zastępstwo przejął pan Skladny, w podobny sposób jak powyżej. Od 21 lipca do 9 sierpnia były wakacje letnie (żniwa).

          16 czerwca obchodził jego majestat cesarz 25- lecie rządów, które przypadło na 100-lecie wojny o niepodległość i dlatego obchodzono je z większym patriotycznym entuzjazmem.

Po tradycyjnej szkolnej uroczystości, klas I pod kierunkiem obu nauczycieli, odbyła spacer na Kokotek. Kasa szkolna wyasygnowała na poczęstunek dla dzieci 20 Marek. Za to zaserwowano im w Kokotku bułki z kiełbasą i lemoniadę. Czas przed i po poczęstunku wypełniono grami i śpiewem. Około 3 po południu dzieci były znowu w domu.

Frekwencja w miesiacach od lipca do września była jeszcze gorsza niż w poprzednim kwartale. Główną przyczyna był nadmiar deszczu, który spowodował opóźnienie żniw, tak że dzieci były często rodzicom potrzebne do prac pomocniczych. Tak że królewski starosta i powiatowy inspektor szkolny wydały zarządzenie aby dzieciom tych zagrożonych biedom rodziców dać więcej urlopu.

 

Od 29 września do 18 października mieliśmy wakacje jesienne.

18 października minęło 100 lat od bitwy narodów pod Lipskiem. Ze strony urzędu szkolnego została i na ten dzień większa uroczystość zarządzona. Lecz ponieważ ten dzień przypadł na czas jesiennych wakacji, to uhonorowaliśmy znaczenie tego historycznego wydarzenie na pierwszej lekcji po wakacjach.

Tegoroczna wizytacja kościelna, podczas której egzaminowano też większość dzieci ze znajomości religii przeprowadzona została we wtorek 4 listopada.

 

          Konferencja główna odbyła się, jak zwykle w Koszęcinie, w czwartek 6 listopada. Wziął w niej udział również pan starosta Tkacz. Temat wykładu brzmiał: „Jak można na lekcjach historii w wyższych klasach przyczynić się do wyrobienia w uczniach obywatelskich przekonań”.

          Rezultat dyskusji zawarty został w liście obiegowym.

 

W czasie od końca września do początku listopada przeprowadzono znowu remonty w mieszkaniu pierwszego nauczyciela, które kosztowały około 400 Marek. W obu małych pokojach południowo-wschodnich i obu północno-zachodnich przemalowano podłogi farbą olejną. Oba pierwsze pokoje pomalowano też szablonami. Schody na strych zaopatrzono w drzwi, a drzwi do sienie w zamki.. Dotąd były tam bolki. W pierwszym pokoju postawiono nowy, większy piec. Do tego doszło jeszcze parę drobniejszych napraw na strychu. Naprawiono poręcze przy schodach i glinianą nawierzchnię strychu. W chlewie założono dwa małe okna, a w korytarzu nowej szkoły zostało poprawione okrągłe okno. Nie został spełniony wniosek o położenie podłogi w kuchni, oraz o założenie drugiego okna w małym pokoju. Tu tylko usunięto, biegnącą od ściany do ściany rurę z pieca. Na jej miejsce zrobiono przewód dla dymu w murze. W kuchni powstaje więc cementowa podłoga, która w zimne dni bardzo ziębi w nogi.

 

Wykaz dni nieobecności:

 

w październiku 1913 w kl. I      107            przy 11 dniach szkolnych

w listopadzie                             147            przy 21 dniach szkolnych

w grudniu                                  166            przy 18 dniach szkolnych

w styczniu                                 215            przy 24 dniach szkolnych

w lutym                                     219            przy 23 dniach szkolnych

w marcu                                    209             przy 26 dniach szkolnych

 

          W dniu 1 stycznia 1914 roku został pan powiatowy inspektor szkolny Stephanblome mianowany radcą szkolnym.

 

         Pierwszy nauczyciel, pan Spitzer, był od 9 lutego do końca marca urlopowany z powodu chorowitości. Jego klasę przejął w tym czasie pan nauczyciel Franciszek Petrek z Krowiarek w powiecie raciborskim. Jest on urodzony 16 lutego 1893 roku. Uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Głubczycach i zdał tam maturę 13 września 1913 roku. Rusinowice są jego pierwszym miejscem pracy. Po zakończeniu tego zastępstwa, został skierowany do Psar w naszym powiecie.

 

          Pan radca szkolny Stephanblome, zostaje z dniem 1 kwietnia b.r. powołany na stanowisko powiatowego inspektora szkolnego w Herne w Westfalii.

 

          31 marca zostało 20 dzieci ze szkoły zwolnionych; 10 chłopców i 10 dziewcząt. Pięcioro z nich odeszło z 2-go oddziału klasy I. Ze względu na słabe uzdolnienie, nie osiągnęły one celu nauczania.

 

 

 

Rok szkolny 1914/15

 

          Rok szkolny zaczął się 1 kwietnia. Ponieważ na stanowisko przeniesionego powiatowego  inspektora szkolnego, radcę Stephanblome jeszcze nie mianowano innego, to zastępuje go aktualnie powiatowy inspektor szkolny dr  Wolter z Lublińca.

 

Klasy I  zostało 17 uczni i uczennic przesadzonych

Klasy II zostało przyjętych 16 nowych uczni.

 

Stan klas jest następujący

 

 

 

		Rok szkolny
klasa	oddział	8	7	6	5	4	3	2	1	łącznie	Z tego jest
I	1	11	12	10						33	16 promowanych
	2	1	6	7	12	4				30	17 promowanych
II	1			2	3	5	7			17	14 promowanych
	2					3	7	8		18	12 promowanych
	3							4	16	20	16 nowoprzyjętych

 

 

Klasa  I liczy więc od 1 kwietnia 63 uczni

Klasa II liczy więc od 1 kwietnia 55 uczni, z tego jest wyznania katolickiego 116 i 2 ewangelickiego (z kl. II). Według mowy ojczystej jest 11 polskiej, 2 (w kl. II) niemieckiej i 3 dwujęzycznych (1 z kl. I i 2 z kl. II).

          13 maja miała miejsce inspekcja szkoły, przez radcę szkolnego dr Woltera. Z dniem 15 maja zostaje stanowisko powiatowego inspektora szkolnego obsadzone przez dawnego nauczyciela w seminarium w Hhabelsihwart, pana Meyer’a z Lądka (hrabstwo Kłodzko). Dnia 20 maja przeglądał on po raz pierwszy naszą szkołę.

          Dnia 17 lipca miała miejsce inspekcja II klasy. Wakacje letnie zostały przyspieszone z powodu wcześniejszych żniw. Trwały od 19 lipca do 8 sierpnia.

 

          Dnia 1 sierpnia 1914 roku zaczęła się wojna światowa, która ma na działalność szkoły i prowadzenie lekcji duży wpływ.

          Powiatowy inspektor szkolny Meyer został powołany do wojska. Jego miejsce przejął znowu pan radca szkolny dr Wolter.

Frekwencja szkolna znacznie się obniżyła.  Dzieci mamy do prac rolnych i pasania krów urlopować.

 

Ilość dni nieobecności wynosiła:

 

w kwietniu             w kl. I    74,    w kl. II   17½

w maju                                105,                  34

w czerwcu                             79,                  31½

w lipcu                                  85,                  42½

w sierpniu                           603,                 337

w wrześniu                          551,                272

 

          Od 14 września nasz drugi nauczyciel pan Skladny został skierowany na zastępstwo do Wierzbia, skąd obaj nauczyciele zostali powołani do wojska.  Pan nauczyciel Spitzer udziela w obu klasach po połowie lekcji, w klasie wyższej 20 godzin a w klasie niższej 12.

Lekcje są często zakłócane i nawet przerywane przez przybycie jednostek wojskowych (kawalerii, artylerii) oraz transportujących amunicję i zaopatrzenie dla wojska frontowego. Kwaterują oni czasami na wsi, w tym również w mieszkaniu pierwszego nauczyciela i w klasach.

          Wakacje jesienne trwały dłużej niż zazwyczaj, od 21 września do 16 października. Wakacje bożonarodzeniowe zostały od 2 dni skrócone, tak że nauka zaczęła się już 5 stycznia.

          Od 5 stycznia klasa I nie jest wykorzystywana do celów lekcyjnych. Jest ona zajęta przez straż kolejowa jako kwatera. Strażnicy ci są Lotaryńczykami, mówią częściowo po francusku. Izba wartownicza jest jak dotąd w mieszkaniu Jana Sowy II.  Na około 10 dni zajęli kwaterę szkolną żołnierze raciborskiego pospolitego ruszenia. (Landstürmer).

          W dłuższych i krótszych odstępach pełniły też inne jednostki górnośląskie owa straż, aż do wiosny. Żywione były prze mieszkańców wioski- z domu do domu, również przez nauczyciela szkoły. Zadowolenie z wyżywienia jest czasem większe a czasem mniejsze. 21 listopada (sobota), po raz pierwszy, a potem częściej nauka została zakłócona przez silny huk armatni ze wschodu i północnego-wschodu, z kierunku od Częstochowy.

          3 grudnia, jego majsetat cesarz przejechał przez Rusinowice w kierunku Koszęcina.  Wszystko pobiegło na przejazd kolejowy koło domu dróżnika kolejowego Jaksika, w tym również nauczyciel z dziećmi, aby zobaczyć cesarski pociąg, Więcej niestety nie widzieliśmy.

          Nauczyciel udał się potem do Koszęcina, gdzie Cesarz w zamku zakwaterował. Było tam dużo wojska niemieckiego i austriackiego. Żołnierze zostali przez cesarza odznaczeni żelaznymi krzyżami. Po obiedzie jego majestat pojechał dalej.

W tym samym dniu zakwaterowała we wsi austro-węgierska jednostka wojskowa. W szkole nocowało dwóch oficerów, którzy zostali przez jego majestat odznaczeni żelaznymi krzyżami.

 

Wielka radość panuje każdorazowo, gdy przychodzą depesze o zwycięstwach na frontach. Na wysokim maszcie, przy ogrodzonym płocie zawiesza się wtedy flagę. Na zarządzenie starosty została z tej okazji parę razy przerwana nauka (wolny dzień). I tak 29.08 z powodu zwycięstwa na zachodzie, 19.12 z powodu rozstrzygnięcia bitwy w Rosji, 18.02.1915 z okazji zwycięstwa po 9 dniowej walce zimowej nad Rosjanami, na wschód  od mazurskich jezior i 23.02.1915 z powodu wielkiego zwycięstwa w Rosji.

 

 

          Uroczystość Sedanu i urodziny jego majestatu obchodziliśmy jak zwykle, lecz z powodu wojny, względnie z powodu jej jak dotąd zwycięskiego przebiegu w bardziej podniosłym i uroczystym nastroju i z większą powagą z powodu jej nieznanego zakończenia.

 

          W dniach 14.12.1914 i 23.03.1915 wizytował szkołę pan radca szkolny dr Wolter.

 

Dni szkolnej nieobecności

w październiku    w kl. II    88

w listopadzie                     189

w grudniu                          133

w styczniu                         105

w lutym                               99

w marcu                            203

 

Wakacje w roku szkolnym 1914/15 przebiegły następująco:

1)      wielkanocne od 2 do 15 kwietnia

2)      zielonoświątkowe od 30 maja do 5 czerwca

3)      letnie od 20 lipca do 8 sierpnia

4)      jesienne od 21 września do 15 października

5)      bożonarodzeniowe od 24 grudnia do 4 stycznia.

 

Zwolnienia ze szkoły miały miejsce następujące:

W końcu września 1914 r. na specjalne życzenie rodziców 2 chłopców i dziewczynka

W końcu marca 1915 r. 4 chłopców i 5 dziewczynek.

 Zapis dodatkowy

Zgodnie z zarządzeniem rządu z dnia 20.03.1915 r. (II a XXII 2176) zostały jeszcze przedwcześnie zwolnione 4 dziewczynki i 1 chłopiec, z zastrzeżeniem odwołania tego zwolnienia.

 

Rok szkolny 1915/16

 

Rok ten zaczyna się po wakacjach wielkanocnych, 12 kwietnia 1915 r. W klasie I jest 38 chłopców i 26 dziewcząt, a w klasie II po przyjęciu 12 nowych uczni 26 chłopców i 25 dziewcząt. Klasa I ma więc 64 , a klasa II 51 dzieci- łącznie jest 64 chłopców i 51 dziewczynek.

Ogólna liczba dzieci to 115, z tego 112 to katolicy, a 3 ewangelików. Pierwsze sa języka polskiego a ostatnie niemieckiego.

Dzieci pochodzą z następujących miejscowości:

 

z gminy Rusinowice      klasa I-   49,     klasa II-  42

z dworu                                           6,                     -

z Piłki                                              5,                     8

z młyna Potempy                            2,                     -

z Leśnicy                                         2,                     1

 

Nauka odbywa się pół-dniowo jak w poprzednim roku. Klasa niższych oddziałów jest wciąż jeszcze zajęta przez tzw. Straż kolejową. Jej załogę tworzą górnośląscy żołnieże z pospolitego ruszenia. Ponieważ front wschodni przeciwko Rosji, został odepchniety na wschód, to służba zaopatrzeniowa przesunęła się w tym kierunku. Z końcem września i tu pospolite ruszenie udało się w głąb Polski, tak że nam zajęte przez nich klasy zwolniono. W rezultacie Rusinowice straciły na atrakcyjności i wróciły do swego dawnego odosobnienia z tym, że mamy wiele świadectw na to, że wojna nadal trwa.

Liną kolejową przejeżdżają nadal pociągi z wojskiem i sprzętem wojennym, drożyzna i bieda coraz większa, od czasu do czasu kwaterują u nas jednostki udające się na front. Czasami przybywają po zranieniu miejscowi żołnierze na urlopy, a z ambony parafialnego kościoła słyszymy o ich bohaterstwie przy obronie ojczyzny. W gazetach można przeczytać komunikaty wojenne dowództwa.

          Zgodnie z telegraficznym zarządzeniem pana starosty, wypadła nauka (dzień wolny) w dniach:

6 maja- z powodu zwycięstw na wschodzie,

25 czerwca –z powodu zwycięstwa Lwowa,

21 sierpnia - z powodu zdobycie Nowo-Georgiewska

25 października z – powodu wysokiego rezultatu 3 pożyczki wojennej.

 

          Uroczystość Sedanu i cesarskie urodziny obchodziliśmy jak zwykle, a poza tym 21 października 500 jubileusz panowania Hohenzollernów.

 

Poza tym wypadły lekcje w następujące dni:

25.04- z powodu liczenia świń,

25.01- z powodu spisywania stanu zbóż,

16.03- z powodu spisu siana i słomy,

17.03- z powodu zbiórki pieniężnej na 4 pożyczkę wojenną.

 

Wakacje miały miejsce w następujących odstępach:

-     wielkanocne- na początku nowego roku,

-         letnie (żniwne) od 17.07 do 01.18,

-         jesienne dla klasy II od 18.09 do 18.10 , i dla klasy I od 25.10

 

Wizytacje z obecnością na lekcjach, przez pana radcę szkolnego dr Woltera miały miejsce: 26 kwietnia i 31 sierpnia.

 

Od 1 stycznia 1916 roku, prowadzi sprawy II-giej powiatowej inspekcji dawny nauczyciel seminarium w Tarnowskich Górach pan Neumann. On skontrolował nam szkołę 26 stycznia i 27 marca (egzamin).

          Uczęszczanie do szkoły w ubiegłym roku był niedostateczne. Przyczyny były następujące: brak sił roboczych, ze względu na zaciąg do wojska młodych mężczyzn, a więc trudności w przeprowadzeniu prac rolnych, a poza tym zwiększająca się drożyzna.

          Zgodnie z zarządzeniem ministra z 05.03.15 r. należy starszym dzieciom udzielić urlopu w celu wykorzystania ich prac na roli i w ogrodach, głównie w tym celu, aby zabezpieczyć wyżywienie ludności, a zwłaszcza małorolnych rodzin. Z tego też powodu zwalnialiśmy przedwcześnie niektóre dzieci.

 

Dni nieobecności dzieci na lekcjach:

 

w miesiącach                                  kl. I                                                     kl. II

kwietniu                                             73                                                        29

maju                                                 349                                                        30

czerwcu                                            578                                                        45

lipcu                                                 417                                                        49

sierpniu                                            186                                                         35

wrześniu                                           254                                                      101

październiku                                    106                                                         79

listopadzie                                        514                                                      157

grudniu                                             332                                                       129

styczniu                                             262                                                     186

lutym                                                 270                                                     160

marcu                                                313                                                     396

 

Łącznie

3654                                                                                                      1396

Wysoka liczba nieobecności w marcu w kl. II była spowodowana przez epidemię odry, która przebiegła na szczęście dość nieszkodliwie.

 

Zwolniono ze szkoły:

-         w końcu września; 3 chłopców i 3 dziewczynki

-         w końcu grudnia; 4 chłopców

-         w końcu marca; 4 chłopców i 3 dziewczynki.

W końcu września zwolniono warunkowo te dzieci, które do 31.12 miały ukończyć 14 rok życia, w końcu grudnia te co go osiągnęły do 30 marca, a końcu marca te, co do 30.09 zaliczyły 14 lat.

 

Rok szkolny 1916/17

 

Zaczynamy go 1 kwietnia z następującą ilością dzieci:

W kl.  I      33 chłopców i 28 dziewcząt

W kl. II     30 chłopców i 29 dziewcząt

 

W tym 15 nowoprzyjętych. Łącznie mamy 120 dzieci, z tego 3 ewangelickiego wyznania, a pozostałe katolickiego. Według rodzinnego języka to dzieci katolickie  były polskiego, ewangelickie niemieckiego.

 

Dzieci pochodziły z miejscowości:

                                                        1 maja kl. I      kl. II                          1 września kl. I    kl. II

Gminy Rusinowice                                       47          48                                              47        48                                      

z dworu                                                          5             1                                                4          1

z Piłki                                                             6             9                                                4          9

z Leśnicy                                                        1             1                                                1          1

z młyna Potempy                                           2             0                                                2          0

 

Inspekcje przez powiatowego inspektora szkolnego p. Neumanna: 

10 kwietnia, 3 lipca, 26 sierpnia.

 

 

Wakacje miały miejsce:

wielkanocne 15.04 do 26.04

zielonoświątkowe  10-16.06

letnie 27.07 do 12.08

wakacje jesienne od 25.09 czterotygodniowe- zostały o 3 tygodnie przedłużone, a od 21.12 do 08.01 były wakacje bożonarodzeniowe.

 

Dodatkowe dni bez nauki

 

14.07   z powodu spisu upraw ziemniaków

01.09   z powodu spisu bydła

04.09      z powodu  urlopu nauczyciela (konferencja w Lublińcu)

13.11      z powodu  wizytacji kościelnej w Sadowiu

01.12      z powodu  spisu ludności

02.12   z powodu  spisu ludności

09.12      z powodu obchodu zajęcia Bukaresztu

15.02      z powodu spisu stanu zbóż

01.03      z powodu spisu bydła

02.03        z powodu spisu bydła

 

Z tego samego powodu co poprzedniego roku, bo wojna się jeszcze nie skończyła- jest frekwencja nadal bardzo niezadowalająca.

Brakowało następującej ilości dzieci:

 

                                                    kl. I                        kl. II

 

w kwietniu                                   190                          231 (odra)

w maju                                         189                          142

w czerwcu                                    386                         108

w lipcu                                         513                         241

w sierpniu                                    455                         178

w wrześniu                                   578                         284

w październiku                           Ferien                        57

w listopadzie                                204                         215

w grudniu                                     261                         181

w styczniu                                   162                          224

w lutym                                       319                          426

w marcu                                      199                          407

                           

3556                                                2697

 

W ostatnich 3 miesiącach wybuchła z powodu mokrej zimy epidemia grypy, która jednak przebiegła dość łagodnie.

 

          Przedwcześnie z prawem do odwołania zwolniono z obowiązku szkolnego:

w końcu września 2 chłopców i 3 dziewczynki

w końcu grudnia 6 chłopców i 4 dziewczynki

w końcu marca 2 chłopców i 1 dziewczynkę.

 

Rok szkolny 1917/18

 

Zaczął się 2 kwietnia. Od 5 do 16 kwietnia były wakacje wielkanocne. Liczba uczniów wynosi na początku w kl. I 31 chłopców i 26 dziewczynek w kl. II 32 chłopców i 25 dziewczynek, a więc łącznie jest 114 uczni z tego 111 katolickiego wyznania  i 3 ewangelickiego. Język rodzinny w tym samym stosunku.

 

Pochodzenie dzieci z miejscowości:

 

                                                                        1 maja                                   1 listopada

 

gmina Rusinowice                                              95                                             87

z dworu w Rusinowicach                                   3                                               3

z Piłki                                                               13                                              14

z Leśnicy                                                            2                                                2

z młyna Potempy                                                2                                                -

 

Wakacje miały miejsce w dniach:

-   wielkanocne od 5 do 16 kwietnia, z tym że dla kl. I przedłużone o 17 dni dla
      wiosennych prac na roli i w ogrodach

-         zielonoświątkowe od 26 do 31 maja

-         letnie od 15 lipca do 12 sierpnia

-         jesienne od 15 września do 8 października

 

Te zostały przedłużone o 14 dni dla dzieci stopnia wyższego, czyli kl. I i o 8 dni dla stopnia średniego Kl. II oddział 1- w celu pomocy przy zbiorze ziemniaków i innych pracach.

 

          Rewizje, względnie inspekcje przeprowadzone przez pana powiatowego inspektora szkolnego Neumana miały miejsce 16 czerwca i 3 grudnia.

          Rocznica Sedanu i urodziny cesarza obchodziliśmy uroczyście. W przemówieniu do dzieci przedstawiony został dalszy przebieg wojny, z wyrazami nadziei na jego rychłe a przed wszystkim szczęśliwe  zakończenie.

          Poza tym wypadły nam lekcje w terminach:

01.06- z powodu spisu bydła

12.09- z powodu tzw. nauki zbierania grzybów, przez nauczycieli okolic Koszęcina. W towarzystwie pana inspektora szkolnego, prowadził ją nauczyciel Polednia z Hadry.. Terenem zbioru był las pomiędzy Koszęcinem a Cieszową.

15.10- z powodu pośredniego spisu świń

26.10- na zarządzenie pana starosty, z powodu pożyczki wojennej i zwycięstw

5 i 6.11- z powodu urlopu nauczyciela

13.11- z powodu choroby nauczyciela

01.12- z powodu spisu bydła

25.01- z powodu urlopu nauczyciela

21-28.02- z powodu kontroli zapasów zboża

01.03- z powodu spisu bydła

05.03- z powodu zakończenia wojny z Rosją

13.03- z powodu terminu sądowego nauczyciela (był świadkiem w jednej wiejskiej sprawie)

14.03-    aż do końca marca z powodu choroby nauczyciela.

 

Dni nieobecności dzieci w szkole było bardzo wiele:

 

                                                          brakowało w kl. I                                  kl.II

w kwietniu (kl. I 3 dni nauki)                                   32                                   228

w maju                                                                    193                                   168

w czerwcu                                                               580                                   212

w lipcu               miesiące                                       333                                   162

w sierpniu            wakacji                                        571                                  205

we wrześniu                                                             433                                  188

w październiku- wakacje z przedłużeniem             250                                   449

                          dla dzieci starszych                           

w listopadzie                                                            491                                  321

w grudniu – 8 dni wolnych                                     140                                   151

z powodu braku węgla  

w styczniu                                                              481                                    430

w lutym (wypadło 7 dni)                                       272                                    264

w marcu                                                                 149                                    170

                                   

3925                                                                    2948

 

Przedwcześnie do odwołania zostało zwolnionych 15 października 4 chłopców i 3 dziewczynki, a na Boże Narodzenie 1917 r. 3 chłopców  i 2 dziewczynki. Na Wielkanoc 1918 r. 4 chłopców i 1 dziewczynka.

Dodatkowo zostało zwolnionych 11 chłopców i 6 dziewczynek.

          Osobliwością minionego roku było iż tak jak w wielu innych rolniczych miejscowościach, tak i tu wiele rodzin przyjęło na lato dzieci z okręgu hutni, które przez ten czas uczęszczały do naszej szkoły. W kl. I było 3 chłopców i 3 dziewczynki , a w kl. II 2 dziewczynki. Były to dzieci z okolic Hajduk, Katowic, Świętochłowic i Chorzowa.

Celem tego pobytu było wzmocnienie ich i poprawa stanu zdrowia.

 

Rok szkolny 1918/19

 

 

          Ten rok szkolny zaczyna się 9 kwietnia, gdyż wakacje wielkanocne trwały do 8 kwietnia. Ilość uczni jest następująca:

kl.  I 28 chłopców i 24 dziewczynki = 52

kl. II 34 chłopców i 27 dziewczynek = 61  czyli łącznie jest 113 dzieci.

Z tego 111 jest katolickiego wyznania i 2 ewangelickiego, tak też jest z językiem ojczystym. Z tych 111 dzieci dziesięcioro mówi często z rodzicami po niemiecku.

Dzieci pochodzą z następujących miejscowości:

 

                                                      1 maja    i   1 listopada

z gminy Rusinowice               kl. I 44-42          kl. II 50-50

z dworu w Rusinowicach                   1-1                      1-2

z Piłki                                                 7-7                   10-10

z młyna Potempy                                  0                           0

z Leśnicy                                              0                           0

 

          Tak jak w poprzednim roku tak i w bieżącym przybyło do wsi kilkoro dzieci z okręgu hutniczego, na czas letni do swoich krewnych.

Dzieci takich było 12-cioro. Pochodziły z miejscowości Biskupice, Mysłowice, Rosbark, Świętochłowice, Siemianowice i Przełajki koło Katowic.

Również one były przez swoich opiekunów wykorzystane do różnych pomocniczych zadań w domu i gospodarstwie, tak jak ich własne dzieci.

Wakacje przypadły na czas:

-zielonoświątkowe od 18-23 maja

-letnie od 13 lipca do 10 sierpnia

-jesienne od 16 września do 6 października

 

Rok bieżący był wyjątkowo „bogaty” w dni wolne od nauki:

15.04-    według telegramu pana starosty z powodu dużego sukcesu na zachodzie

16.04- z powodu zbiórki pieniędzy na 8 pożyczkę wojenną

02.05- zgodnie z telegramem pana starosty z powodu wspaniałego rezultatu pożyczki
            wojennej

3 i 4.05—z powodu urlopu nauczyciela (przyczyna- choroba jego żony)

01.06- z powodu spisu bydła

02.07- urlopowanie z powodu stawienia się nauczyciela przed sądem wojskowym w Gliwicach

13.07- szacowanie powierzchni uprawy zbóż i dodatkowo 5 dni w czasie których zbieraliśmy z dziećmi liście a następnie suszyliśmy je w górnej klasie i po wysuszeniu spakowane zawieźliśmy do handlarza w Lublińcu celem dalszego transportu. One mają służyć jako pokarm dla koni, z powodu braku odpowiedniej ilości siana i owsa.

14.09- maiła miejsce powiatowa konferencja nauczycielska w Koszęcinie

od 14 do 19.10- dni wolne z powodu grypy nauczyciela- choroba rozprzestrzeniła się w całej wsi.

          We wrześniu zachorowało na nią 25 dzieci z kl. I i 10 z kl. II, w październiku 53 z kl. I i 46 z kl. II. Skutkiem tego, zgodnie z zarządzeniem pana starosty szkoła została zamknięta na czas od 29.X do 9.XI. I potem nie mogliśmy z nauką zacząć z powodu tzw. Wakacji węglowych- z powodu braku węgla na ogrzewanie klas. Te „wakacje węglowe” trwały od 9 listopada do 23 stycznia.

 

Następne dni wolne od nauki:

25.I z powodu przygotowań do wyborów nowego pruskiego sejmu (parlamentu)

(27.I- nie obchodziliśmy już urodzin cesarza)

9 listopada  1918 r. zrezygnował Wilhelm II z tronu dla siebie i arcyksięcia. W Berlinie wybuchła rewolucja i została proklamowana socjalistyczna republika rzeszy niemieckiej. Dnia 10 listopada w wyniku podpisania zawieszenia broni (rozejmu) zakończono  wlakę na wszystkich frontach.

 

Wojna światowa została zakończona! Niemcy i mocarstwa centralne ja przegrały! Czy zapanuje jednak  pokój?

 

Również kolega Skladny wrócił z wojny. Po otrzymaniu węgla rozpoczęliśmy naukę ponownie w obu klasach, jak przed wojną, prowadząc normalne lekcje.

 

1.III – nauka wypadła w obu klasach z powodu spisu bydła

26.III-  urlopowanie I nauczyciela w celu stawienia się w sądzie w Lublińcu- podjęcie funkcji polubownego sędziego.

 

Inspekcję szkoły przeprowadził trzy razy powiatowy inspektor szkolny Neumann a mianowicie : 20 czerwca, 11 lipca i 28 marca.

Dni nieobecności dzieci w poszczególnych miesiącach:

                                                       

                                                  Szkolnych dni                           kl. I         kl. II

 

w kwietniu                                          16                                    293           91

w maju                                                17                                    382         173

w czerwcu                                          22                                     600         146

 w lipcu                                               10                                    272           99

w sierpniu                                           18                                    493          229

we wrześniu                                        10                                    311          128

w październiku                                   12                                    506           491

w listopadzie                                        0                                       -               -

w grudniu                                             0                                       -               -

w styczniu                                            7                                      99            106

w lutym                                              24                                    365            387 

w marcu                                              25                                   279            293

 

 

                                                          161                                 3420          2143

 

Na zarządzenie rządu, zostało przedwcześnie ze szkoły zwolnionych- do odwołania:

          1 października 3 chłopców

          31 marca         5 chłopców i 9 dziewcząt

          dodatkowo      1 chłopca i 2 dziewczynki

 

 

                                9 chłopców  i 11 dziewcząt

 

Rok szkolny 1919/ 20

 

Rok ten zaczął się 1 kwietnia 1919 r. Na początku roku mamy w kl. I 30 chłopców i 25 dziewcząt, a w kl. II ... i .... łącznie 132 dzieci, z tego 21 nowoprzyjętych.

 

Pochodzą one:

 

                                                                      1 maja                    1 listopada

 

                                                                 kl. I    kl. II                kl. I     kl. II

z gminy Rusinowice                                   46        59                  46        60

z dworu w Rusinowicach                             4          2                    5          1

z Piłki                                                           8         11                   7         13

z młyna Potempy                                          -           -                    -           -

z Leśnicy                                                      -           2                    1          2

 

                                                                    58         74                 60        76

Z tego 4 ewangelickiego wyznania (Möller z Piłki) a reszta katolickiego.

 

Wakacje miały miejsce:

 

wielkanocne  od 12 do 24 kwietnia

zielonoświątkowe od 7 do 12 czerwca

letnie od 27 lipca do 23 sierpnia

jesienne od 21 września do 18 października

 

          Powiatowy inspektor Neumann został dnia 1 lipca przeniesiony do Bytomia- Górny Śląsk. Ze względu na jego uprzejmy charakter i także prowadzenie jego obowiązków, żegnamy go ze smutkiem. Jego stanowisko zajmuje aktualnie pan radca szkolny Wolter. Dnia 14 lipca wizytował naszą szkołę.

          Według pisma powiatowego inspektoratu szkolnego, przyjmuje z dniem 1 września 1919 r. pan Groszek- nauczyciel seminarium z Głuchołaz, obowiązek kierownika II okręgu. Szkołę naszą będzie wizytował 15 stycznia 1920 r.

 

Przyczyny wypadania lekcji:

 

1.05 – w tzw. dniu narodowym

2 i 3.05 z powodu spisu bydła (nauczyciel zaangażowany)

1.06 do 12.07 był nauczyciel Spitzer urlopowany z powodu choroby. Zastępował go pan Skladny. Szkoła miała półdniową naukę

od 24 do 27 czerwca nauka wypadła z powodu zakwaterowania w klasach oddziałów ochrony pogranicza.

od 20 do 25.10 z powodu choroby nauczyciela, a potem braku węgla. Zastępstwo nie było możliwe, gdyż II nauczyciel pan Skladny był urlopowany na kurs, który miał miejsce na uniwersytecie w Lipsku.

od 3.11 do 9.12 z powodu braku węgla na ogrzewanie. Na początku prowadzono skrócone lekcje, a potem wcale nie.

od 15 do 17.01.1920 r. – zastępowanie II nauczyciela z powodu urlopowania (powód poród dziecka przez jego żonę)

od 9 do 16.02 zastępstwo II nauczyciela z powodu jego choroby

20.02 z powodu uczestnictwa nauczycieli w pogrzebie ich koleżanki Möhring z Koszęcina

28.02 z powodu powiatowego zebrania nauczycieli w Lublińcu

1.03 z powodu spisu bydła

od 13 do 17.03 z powodu braku węgla

 

Uczęszczanie do szkoły

 

Uczęszczanie do szkoły z powodów jak i w poprzednim roku było niedostateczne. Jako dalsza przyczyna wchodzi w grę pogorszenie dyscypliny ludu, wywołane głównie przez nieodpowiedzialną propagandę polskiej nacjonalistycznej partii. Policja i urzędy zawiodły!!!

 

Nieobecności w poszczególnych miesiącach:

 

     1919                        dni szkolne                  kl. I             kl. II

 

kwiecień                            15                           180                  51 

maj                                    25                            446               255 

czerwiec                            13                            355               193

lipiec                                 21                            773               560 

sierpień                               6                            234               219

wrzesień                            23                            865               780

październik                         4                             136              229

listopad                             11                            484              1680 

grudzień                            18                             531              660

styczeń 1920                     23                            325              456

luty                                    21                            284              352

marzec                              20                             434              605

       łącznie                       200                          5052            6040

 

 

          Zarządzone w maju reperaturę klas i mieszkań obu nauczycieli, oraz stodoły i chlewa nie zostały przeprowadzone. Brakowało na nie pieniędzy w kasie szkolnej, gdyż gmina nie przekazała na ten cel pieniędzy.

 

Francuzi w Rusinowicach

 

1 lutego 1920 roku zaczęło się zarządzone przez traktat wersalski, obsadzanie górnego Śląska przez wojska ”Ententy”.  Niemiecka Reichswera (armia obronna rzeszy) opuściła ten teren. Garnizon (koszary) lubliniecki , zajęło wojsko francuskie. Angielski pułkownik  przejął nadzór nad powiatową administracją.

          Niezwykła to chwila dla patriotycznych uczuć, gdy od czasu do czasu francuskie wojsko maszeruje przez Rusinowice,  niekiedy nawet w czasie lekcji obok szkoły.   

          Zwolnionych zostało ze szkoły 27.IX.1919 r. 2 uczniów (chłopców) a 31 marca 1920 roku 7 chłopców i 5 dziewcząt.

 

Rok szkolny 1920/21

 

 

          Ponieważ wakacje wielkanocne trwały od 1-12 kwietnia, to nowy rok szkolny zaczął się 13 kwietnia 1920 r.

Przyjęto 14 nowych uczni, a 15-tu zostało przeniesionych z kl. II do kl. I. Klasy liczą obecnie:

 

                klasa II                                                                                 klasa I

oddział III 12 ch. i 14 dz. = 26                                       oddział II 16 ch. i 16 dz. = 32

oddział II  15 ch. i 15 dz. = 30                                       oddział   I 19 ch. i 11 dz. = 30

oddział I    12 ch. i  9 dz. = 21                                                        35         27      =  62

                   39        38       =77

 

 

Łącznie jest 139 dzieci w tym 74 chłopców i 65 dziewcząt. Z tego 4 ewangelików a 135 katolików.

20 kwietnia wypadła nauka z powodu udziału nauczycieli i części dzieci w pogrzebie nauczyciela gminy pana Stefana Zemelli.

12 maja inspekcja przez powiatowego radcę szkolnego pana Groszek’a (Groszka) z Lublińca.

Od 22-27 maja wakacje zielonoświątkowe. ! czerwca wypadła nauka z powodu udziału obu nauczycieli w spisie bydła.

31 maja- miesięczny spacer kl. I (zgodnie z zarządzeniem ministra), przez piłkę do stawu Mikuliny i przez młyn Potempy z powrotem. Cel spaceru, poznanie rodzinnych stron.

16 czerwca druga wizytacja szkoły przez pana powiatowego radcę szkolnego.

30 czerwca drugi miesięczny spacer z kl. I. Cel: „Kaisberg” (Cesarska Górka), tak nazywano najwyższe wzniesienie w okolicy; 315 m.p.n.m. , na wschód od Sadowa, a na pn.-zach. od Wierzbia.

Droga prowadziła przez młyn na Gudliwie, aż do śluzy, potem przez las do Wierzbia i z niego na górę. Stamtąd z powrotem do domu. Cel ogólny jak poprzednio. 16 lipca nauka wypadła z powodu gminnego dnia ślubowania.

Od 17 lipca do 16 sierpnia wakacje letnie.

16 sierpnia- zastępstwo za II nauczyciela z powodu choroby jego żony.

26 sierpnia  polscy powstańcy przedostają się od strony Koszęcina do Rusinowic i przeszukują domy posądzonych o ojczyźniany patriotyzm (proniemiecki), szukając broni. Nie wyłączając szkoły i II nauczyciela Skladnego. Nauczyciel Spitzer nie był nagabywany. Pan Skladny natomiast musi się 3 razy w ciągu dnia meldować u sąsiada Safforz’a.  Jednocześnie mu się grozi iż po południu, gdy powstańcy otrzymają wzmocnienie, przeżyje jeszcze cos gorszego. A to dlatego, że jest we wsi przywódcą „wiernych ojczyźnie”.

Na to pan Skladny uciekł przed przybyciem tego wzmocnienia do Lublińca. To „wzmocnienie” rzeczywiście uderzyło i okupowało wieś do 28 sierpnia włącznie.  W tym dniu owi powstańcy otrzymali rozkaz ze strony „Ententy”, aby się wycofali.

Spitzer prowadził w tym czasie lekcje w obu klasach. Lecz nauka była wciąż przerywana. 30 września wrócił pan Skladny z powrotem.

          8 września nauka wypadła z powodu powiatowej konferencji nauczycieli.

Od 23 września do 14 października- wakacje jesienne. ^ listopada lekcje wypadają z powodu pogrzebu kolegi, pana Döbanitz’a z Koszęcina.

1 grudnia- spis bydła tak jak i 1 czerwca..

Od 22 grudnia do 3 stycznia wakacje bożonarodzeniowe. Po nowym roku, dzieciom klasy I (średniego i wyższego stopnia), o ile ich rodzice postawili odpowiedni wniosek, udziela się nauki pisania i czytania po polsku. To na podstawie podręcznika: „Nowy elementarz do użytku szkolnego i domowego” autorstwa dr K. Raszek- radca szkolny i H. Olbrich-rektor, wydawnictwo Morgenstern z Wrocławia. Na lekcje uczęszcza 21 dzieci (na 62 dzieci w tej klasie). Nauki udziela pierwszy nauczyciel Spitzer, dwie godziny w tygodniu.

          Od dnia 17 stycznia 1921 r. zaczyna się przygotowanie do plebiscytu, który ma zostać przeprowadzony na Górnym Śląsku, na polecenie wersalskiego traktatu pokojowego. Mieszkańcy mają się wypowiedzieć na temat: czy Górny Śląsk ma przypaść Niemcom, czy też Polsce? Parytetowy komitet z gminy i z dworu ma zastrzeżenia do zestawienia list głosowania, odbył pierwsze posiedzenie w dniach 17 i 18 stycznia, w 2 klasie szkoły. Angielski kontroler, który nadzoruje te komitety postanowił, że nauka szkolna nie może być przez nie zakłócona, więc przeniesiono jego posiedzenia do restauracji.

          Od 24 stycznia został nauczyciel Spitzer, z powodu choroby urlopowany az do końca roku szkolnego.

Od 7 do 9 lutego: choroba II nauczyciela Skladnego.

16 lutego, wieczorem o godzinie  8.⁰⁰- 9.⁰⁰  dokonano napadu na mieszkanie nauczyciela Skladnego, przypuszczając że się w nim znajduje, lecz go tam nie było. Napadu dokonało 5-7 obcych, młodych mężczyzn. Prawdopodobnie aby go pobić lub zabić. Zamach ten się nie udał z powodu jego nieobecności. W następnym dniu rano, stwierdził on niedwuznacznie z pomocą dwóch młodzieńców (Johanna Pietrek ogrodnika i Filipa Dziembały), że jego mieszkanie zostało w nocy gwałtownie otwarte. Rzekomo został również okradziony.

       Ponieważ życie i wolność Skladnego są zagrożone, opuścił on naszą wieśi mieszka w Lublińcu w hotelu („Schwarzer Adler”) „Czarny orzeł” , pracując w biurze „wiernych ojczyźnie Górnoślązaków”. Jego żona, z dzieckiem przeniosła się już w czasie wakacji letnich do jej rodziców w Pottin, koło Torgau w Saksonii.

W czasie nieobecności Skladnego zastępuje go w jego klasie Spitzer.

8 marca 1921 r. zostaje kandydat na nauczyciela Max Schröer z Niederfof (dolny dwór- gospodarstwo) koło Boronowa zatrudniony przez urząd w Opolu na stanowisku nauczyciela w Rusinowicach. Jest on synem mistrz i administratora tartaku Karola Schröer’a. Ukończył katolicką szkołę podstawową w Boronowie i królewskie katolickie seminarium nauczycielskie w Tarnowskich Górach, od 05.03.1918 do 24.02.1921 r. Rusinowice są jego pierwszym miejscem pracy. Z polecenia powiatowego urzędu szkolnego Lubliniec II, został przez kierownika szkoły Spitzer’a dnia 16 marca 1921 r. wprowadzony do szkoły.

14 marca 1921 r. zdecydowało między-sojusznicze biuro dla plebiscytu na Górnym Śląsku iż głosowanie w gminie i dworze Rusinowice ma się odbyć w szkole. Na to oświadczył tutejszy parytetowy komitet, że na ten cel przeznaczy się dolną klasę, która będzie tzw. Lokalem plebiscytowym. Odtąd odbywają się też tam posiedzenia tego komitetu. Nauczyciel Spitzer pełni w nim już od 17.01 funkcję sekretarza.

19.03 zachorował nauczyciel Schröer- lekcje wypadły.

 

20 marca 1921 r. niedziela –dziś odbywa się twz. plebiscyt. Komitet wyborczy działa dziś od 8.⁰⁰ rana do 8.⁰⁰ wieczorem. Potem obliczono głosy.

Za Niemcami głosowało..... wyborców, a za Polską..... głosujących. 1 głos został zakwestionowany i przez między-sojusznicze biuro uznany za nieważny.

..... osób nie wzięło w głosowaniu.

Pan Schröer udaje się ponieważ czuje się bardzo chory, piechota do domu jego rodziców w Boronowie. On chce też wziąć udział w głosowaniu, bo tam jest zameldowany. Lekarskie badanie stwierdziło ciężkie zapalenie płuc, tak że lekarz pan Mügge uznał za konieczne umieszczenie go w szpitalu w Koszęcinie.

Przebieg choroby był zmienny. W czasie zaczynającej się rekonwalescencji pan Schröer postawił wniosek o półroczny urlop. Urząd mu go przyznał do końca maja 1921 r. i z jego końcem cofnął z powrotem przyznane mu zadanie nauczyciela.

Nauczyciel Spitzer udziela od 21 marca lekcji w obu klasach, z tym że realizuje połowę programu.

15 października 1920 r. zostało 3 chłopców i 1 dziewczynka przedwcześnie ze szkoły zwolnionych. Dnia 23 marca 1921 r. zostało 10 dzieci zwolnionych, z tego 8 przedwcześnie do odwołania.

 

Według stanu z 1maja 1920 roku pochodziło                    na  dnia 1 listopada było:

102 dzieci z gminy Rusinowice                                                           101

7 dzieci z dworu                                                                                      7

19 dzieci z Piłki                                                                                     19

Ø z młyna Potempy                                                                                 1 

2 dzieci z Leśnicy                                                                                    2

 

Rok szkolny 1921/22

 

          Ponieważ wakacje wielkanocne trwały od 23 marca do 4 kwietnia, to nowy rok szkolny zaczął się dopiero 5 kwietnia.

Do szkoły przyjęto nowych uczni. Z klasy II do klasy I promowano 13 dzieci.

Obsada klas otrzymujących nadal połowę lekcji jest następująca:

 

               kl. II                                                                           kl. I

oddział III  9   ch, 18 dz =27                                 oddział  II 25 ch, 20 dz =45

oddział  II  13 ch, 10 dz =23                                 oddział   I 14 ch, 16 dz =30

oddział   I  11 ch, 12 dz =23                                   łącznie    39 ch, 36 dz =75

 łącznie      33 ch, 40 dz =73

 

Z tego 3 jest wyznania ewangelickiego i 145 katolickiego. Mowa rodzinna: 3 niemiecka, 136 polska i 9 niemiecka i polska.

Od 25 do 30 kwietnia został nauczyciel Spitzer urlopowany na pogrzeb jego matki, do miejscowości Reichenstein. (Złoty Potok) na Dolnym Śląsku. Nauka w klasach wypadła.

          1 maja w dniu dzisiejszym należy stwierdzić z których wiosek pochodzą dzieci szkolne. Oto zestawienie:

                                                                             kl. I                    kl. II

z gminy Rusinowice                                               53                        57

z dworu w Rusinowicach                                         7                          2

z Leśnicy (należącej do Kokotka)                           1                           1

z młyna Potempy (należącej do Koszęcina)            1                          0

 

3 maja 1921 r.

 

          Zakłócenie nauki przez wmaszerowanie polsko-górnośląskich powstańców; 78 mężczyzn obsadziło wieś około godziny 10.⁰⁰ i zaczęło przeszukiwanie „pewnych” domów, rzekomo szukając broni i amunicji. Od strony Koszęcina słychać gwałtowne strzelanie karabinami. Nauczyciel Skladny, który od 17 lutego a specjalnie od plebiscytu, częściej w domu był- również dzisiaj uciekł po dowiedzeniu się o zbliżających powstańcach od strony Lublińca.

 

11 maja 1921 r.

 

          Znajdująca się tu warta powstańcza zarekwirowała górną klasę, wykorzystując ją na wartownię. Polska flaga została zawieszona na dachu szkoły. Nauka w obu klasach odbywała się w dolnej sali.

Od 14-19 maja wakacje zielonoświątkowe.

3 i 4 czerwca nauka wypadła z powodu choroby nauczyciela.

13-18 czerwca w rezultacie interwencji polskiej „administracji” (zagrożeniem kar i sprawdzaniem obecności), poprawiła się frekwencja szkolna.

Koniec czerwca: zakończenie puczu, zamachu- wycofanie się bandy!

 

Początek lipca polska flaga znikła z dachu szkoły. 8 lipca nie ma lekcji, gdyż nauczyciel musiał swą chorą żonę zawieść do szpitala w Koszęcinie.

 

Od 10 lipca do 16 sierpnia wakacje letnie- żniwne.

 

19-24 września samowolna nieobecność dzieci z powodu zbioru ziemniaków

20 września zwolnienie jednego ucznia na wniosek jego ojca.

24 września do 16 października i dalej frekwencja pozostawiała wiele do życzenia. Najpierw nieobecności 60 %, później 50-40 %.

3,4 i 5 listopada-nauka wypadła z powodu śmierci dziecka nauczyciela.

1 grudnia, nauczyciel bierze udział w spisie bydła

 

          Od 23 grudnia do 3 stycznia wakacje bożonarodzeniowe.

 

20 stycznia zebranie nauczycieli w Bytomiu- lekcje wypadły.

13-18 lutego lekcje wypadły z powodu choroby nauczyciela.

23 luty; zebranie nauczycieli w Lublińcu- lekcje wypadły.

          Frekwencja była dziś bardzo marna; dzieci nie przychodziły dziś głównie z powodu zimna. Brakowało od 30-40 % dzieci. Nauczyciel zameldował o tym władzom zwierzchnim i w rezultacie po niektóre dzieci posłano straż graniczną. Od tego czasu się obecność na lekcjach poprawiła. Brakuje jeszcze około 17 % dzieci.

 

          21-24 marca- lekcje wypadły z powodu choroby nauczyciela.

27 marca pan inspektor powiatowy Grossek wizytował w b.r. po raz pierwszy naszą szkołę.

 

31 marca zwolniono ze szkoły 20 dzieci, z tego 12 z zastrzeżeniem odwołania.

 

 

 

 

Stan klas jest następujący-względem miejscowości:

 

	Gmina          Rusinowice	dwór	Piłka	Leśnica	Potempa	łącznie
01.05.1921, kl. I i II	106	9	24	4	1	144
01.11.1921, kl. I i II	106	9	24	4	1	143

 

 

 

Rok szkolny 1922/23

 

 

          Nowy rok szkolny zaczyna się 1 kwietnia 1922 r.  Nowo przyjętych jest....... chłopców i .........dziewcząt.

Stan klas i oddziałów jest następujący:

 

 

Kl. II, oddział III 7 chłopców, 6 dziewczynek     Kl. I oddział II 27 chłopców, 22 dziewczynek

Kl. II, oddział II 12 chłopców,20 dziewczynek    Kl. I, oddział I 15 chłopców,12 dziewczynek

Kl. II oddział I 11 chłopców, 10 dziewczynek

                                                                                             42 chłopców + 34 dziewczynki= 74

                     30 chłopców+36 dziewczynek=66

 

          136 dzieci jest religii katolickiej i 4 ewangelickiej. Język rodzinny; 6 niemiecki, 15 dwujęzycznych i119 języka polskiego. Aż do wakacji wielkanocnych (od 8-20 kwietnia) tylko pół-dniowa nauka.

Od 21 kwietnia uczy tu też pan nauczyciel Urbanek. Jego dane osobiste są następujące:

Nauczyciel Józef Urbanek urodził się 17 listopada 1896 r., jako syn kupca obuwniczego Antoniego w Siemianowicach w powiecie katowickim. Uczęszczał do szkoły podstawowej w Świętochłowicach, a do szkoły średniej w Katowicach.

Potem poszedł do seminarium w Pyskowicach i stamtąd w roku 1919, po 3 miesięcznym kursie zatrudniony zastępczo w Popielowie w powiecie rybnickim. Od listopada 1920 r. do października 1921 r. był zatrudniony zleceniowo w Siemianowicach w powiecie katowickim. Od 16.04.1922 r. zastępuje tutaj pana Skladnego, który z powodu zagrożenia pracuje gdzieś indziej.

 

W dniu 1 maja stan obu klas jest następujący:

 

Z miejscowości Rusinowice,      z dworu,      z Piłki,     z Leśnicy,    z Potempy

Kl. II                              50                    2             11                    3                    –

Kl. I                                63                   2               8                    2                     1

 

 

Od 8-20 kwietnia wakacje wielkanocne.

Od 2-7 czerwca wakacje zielonoświątkowe.

 

Dnia 26 czerwca, przejście powiatu lublinieckiego do Rzeczpospolitej Polskiej

 

Spitzer.

 

Na tym się tekst pisany językiem niemieckim skończył. Był pisany pismem gotyckim i to ręcznie, więc dość trudny do „rozszyfrowania”.

 

Przetłumaczył go na język polski Henryk Sporoń, ur. 07.08.1926 r., były mieszkaniec Rusinowic, od 1936-1954 roku i uczeń tejże szkoły w latach 1938-40.

Uczyniłem to na życzenie pani Krystyny Miłota- Dyrektorki tej szkoły, córki mojego przyjaciela z lat dzieciństwa i młodości Józefa (Zeflika) Młynka.

 

 Henryk Sporoń

Tłumaczenie w miesiącach wrześniu i październiku 2006 r.